Le roi Louis VII accorde à St-Martin-des-Champs la confirmation générale des bienfaits de ses devanciers et des autres dons faits par ses vassaux.

  • A Original perdu.
  • B Copie de 1209, Arch. nat., LL 1351, fol. 23, incomplète, non collationnée.
  • C Vidimus de février 1275, Arch. nat., L 870, commençant par ces mots : « Universis p. I. i. Officialis curie Parisiensis, salutem in Domino. Notum facimus nos, anno Domini Mº Cº LXXmo quarto, die dominica, post Purificationem Beate Marie Virginis, litteras inferius annotatas vidisse in hec verba. « Notre texte est établi d'après ce vidimus.
  • D Copie du xve siècle, Arch. nat., LL 1352, fol. 23'.
  • E Copie du xvie s., Arch. nat., LL 1353, fol. 22'.
  • F Copie du xvie s., Arch. nat., LL 1399, fol. 16-29.
  • G Copie du xviie s., Arch. nat., LL 1364, fol. 87'. Toutes ces copies dérivent de B.
  • a Marrier, Martiniana, fol. 19'.
  • b Marrier, Monasterii S. Martini de Campis, p. 26, d'après A (fac-similés du sceau et contre-sceau).
  • c Gallia christiana, VII, Instrum., col. 59, tous deux d'après a.
  • d Felibien, Hist. de Paris, III, 53-54.
  • e R. de Lasteyrie, Cartulaire de Paris, p. 265, nº 271.
  • f Recueil des chartes et documents de l’abbaye de Saint-Martin des Champs, monastère parisien, éd. Joseph Depoin, Ligugé, 1913-1921.
  • Luchaire, Actes de Louis VII, nº 14, p. 102.
D'après f.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Amen. Quia preordinante Spiritu sancto, per Ysaiam de Ecclesia dicitur quod « Mamilla Regum lactabitur, et Reges erunt nutricii ejus », regalis serenitas decet tranquillitati et paci Sancte Ecclesie per omnia providere quatinus ipsius Ecclesie filii a malignantium infestationibus aliquatenus relevati, Dei servitio attencius vacare, et catholicum regem ad regni gubernationem orationum assiduitate propensius adjuvare valeant. « Multum enim valet ", ut habet Jacobi epistola, " deprecatio justi assidua ; orante nempe justo Moyse, Israel superabat regem Amalech. »

Hac igitur ratione, spe et devotione ego, Dei gratia, Ludovicus, rex Francorum et dux Aquitanorum, dignum duxi ut ista que predepessores nostri, Francorum reges, de morte anime meditantes, Deo et Bto Martino de Campis caritative tribuentes, tradiderunt, more regio, nostri nominis caractere et sigilli corroboratione confirmaremus : ipsam videlicet in primis Bti Martini de Campis ecclesiam, cum terris que circa eandem ecclesiam habentur, immo cum theloneis et fredis et justiciis earundem terrarum. Preterea, Parisius ad Magnum Pontem, molendinum unum de elemosina patris mei pie recordationis Ludovici regis. Alterum vero ad eundem pontem, de elemosina Odonis filii Stephani. Alterum et supra predictum pontem, de elemosina Guerrici de Porta148. Iterum alium in Mibrai de elemosina Roberti Pisel. Terram etiam Albertivillaris149. Noisiacum villam72 cum omnibus redditibus terre, tam silve quam vinearum et pratorum et aque Materne. Anetum villam150 cum omnibus redditibus terre, tam in silvis quam in vineis, et pratis et pascuis, et aqua, et portu. Omnem vero decimam pastionis Leigii et Bierie151. Bonzeias73 insuper cum omnibus redditibus libere sibi adjacentibus. Et Disiacum villam152 in Laudunensi territorio. Quas quatuor villas dedit attavus meus rex Henricus cum altaribus Hienville39 et Noveville153. Gordum etiam piscium, apud Pissiacum, in Sequana, de dono patris mei. Ex dono etiam ejusdem patris mei, apud Pontisaram habet ecclesia Bti Martini de Campis terre sue consuetudines, scilicet libertatem exactionum, seu quarumlibet inquietationum quas ibi habebant predecessores nostri, quod pater meus concessit ad peticionem dompni Mathei, venerabilis episcopi Albanensis154 et precibus matris mee Adelaidis regine. Ita tamen quod expeditiones nostras et equitatus nostros tantummodo in hominibus in predicta terra morantibus retinemus ; qui tamen neque a preposito neque ab aliquo ministrorum nostrorum submoneantur nisi ex precepto nostro et dapiferi nostri.

Viginti etiam solidos in pedagio Bonzeiarum73 de elemosina Alberti militis, cognati Willelmi de Warlanda155 quos concessit predictus Willelmus de jamdicto pedagio. Exaltacionem quoque servorum Bti Martini quos omnes pater meus rex Ludovicus, humili pontificum suorum rogatu, comitumque et procerum assensu, prerogativa regie majestatis indifferenter honestavit, quatinus in omnibus causis, placitis et querelis contra universas ingenue potestatis personas, veritatis testimonium regali instituto usque in sempiternum exaltati, ut testes legitimi proferant, et proferendo asserant, salvo et integro jure et timore, cujus sunt, ecclesie ; ac deinceps dampnum vel repulsam se in hujusmodi regociis perferre nullatenus doleant, vel erubescant, et eorum probationes liberi aut suscipiant, aut contradicendo falsificent. Dignum est enim super ceteros servos exaltare qui Ei serviunt Cui « servire est regnare ».

Ecclesiam quoque Sti Dyonisii de Carcere, que tempore patris mei ad manus regias reducta fuerat, quam ipse, ex consensu, peticione et voluntate dompne Adelaidis regine, matris mee, me etiam jam in rege sublimato assentiente, et domno Henrico fratre meo, ejusdem ecclesie abbate, in posterum jure perpetuo possidendam concessit, cum omnibus ad eandem ecclesiam pertinentibus, scilicet molendino uno in Menbrai156, furno etiam uno eidem ecclesie proximo. Villa de Funtanis cum ecclesia, et decima, et nemore, et portu. Villa etiam de Limogiis157 cum ecclesia et decimis. Villa de Furcis157 cum ecclesia et decima, terra et pratis in loco qui dicitur Roundel, et cum domo et curia Mathei de Maula. 158 pro qua pater meus concessit predicto Matheo terram Pagani Bigot, de Casellis ; et cum universis ceteris appendiciis, eo duntaxat modo quo prefate ecclesie clerici tenuerant. Insuper quinque solidos quos ego debeo de censu predicte ecclesie Sti Dyonisii, de terra que est in Campeaus, in qua pater meus stabilivit novum forum ubi habent locum venditores mercium et pars cambiatorum, quos denarios ego precipio, ab eisdem mercium venditoribus, singulis annis prefate ecclesie de meis redditibus reddi. Centum etiam solidos ecclesie Cluniacensi et quadraginta ecclesie Sti Martini de Campis, quos dedit Burcardus de Monte Morenciaco, de pedagio suo quod est in camino Pontisarensi, confirmatos a patre meo, de cujus erant feodo, piis et devotis ipsius Burcardi precibus ; qui centum solidi statuti sunt persolvi i, et quadraginta . Donationem etiam quam fecit pater meus, pie memorie rex Ludovicus, monachis Sti Martini de Campis, temporibus et humili prece domni Odonis, ejusdem loci prioris ; scilicet quod nos vel heredes nostri nunquam Beati Martini homines vel hospites capiemus, nisi in presenti forefacto fuerint deprehensi ; et si nos vel homines nostri, querelam adversus eos aliquam habuerimus, in curiam Bti Martini ibimus, et justiciam per manum Prioris et monachorum inde suscipiemus. Concedimus etiam quod Bti Martini homines160 nunquam in expeditionem, vel equitatum, ex consuetudine, nisi ex amore solummodo et prece, et voluntate et licencia Prioris, ibunt, exceptis hominibus de Pontisara quorum ista retinuit pater meus, sicut superius scriptum est. Preterea quicquid de feodo nostro predictis monachis Sti Martini datum est, vel in futurum poterunt, largiente Domino, adipisci, illis jure perpetuo confirmando concedimus. Quod ne valeat oblivione deleri, scripto commendavimus ; et ne possit a posteris infirmari, sigilli nostri auctoritate et nominis nostri karactere subterfirmavimus.

Actum Parisius in palatio nostro publice, . Astantibus in palatio nostro quorum nomina subtitulata sunt et signa. S. Radulfi Viromandorum comilis et dapiferi nostri. S. Willelmi buticularii. S. Hugonis constabularii. S. Hugonis camerarii.

Data per manum Algrini cancellarii.