Bulle du pape Eugène III confirmant au monastère de Saint-Martin des Champs tous ses bénéfices et toutes ses propriétés.

  • A Original perdu.
  • B Copie du xiie siècle, Arch. nat., L 228, nº 7.
  • C Copie de 1209, Arch. nat., LL 1351, fol. 8, collationnée et complétée des souscriptions du Sacré-Collège.
  • D Copie du xvie s., Arch. nat., LL 1352, fol. 7.
  • E Copie du xvie s., Arch. nat., LL 1353, fol. 7'.
  • a Marrier, Monasterii S. Martini de Campis historia, p. 179, d'après A.
  • b Bibliotheca Cluniacensis, col. 603, avec la date « vi nonas julii ».
  • c Migne, Patrologia latina, t. 180, col. 1239 (d'après a) et col. 1250 (d'après b).
  • d Recueil des chartes et documents de l’abbaye de Saint-Martin des Champs, monastère parisien, éd. Joseph Depoin, Ligugé, 1913-1921.
  • Jaffé-Wattenbach, Regesta Pontificum Romanorum, t. II, p. 43, nº 9069 ;
  • Bruel, Chartes de Cluny, t. V, nº 4121, p. 464 ; tous deux donnent la préférence à la leçon « vi nonas junii ».
D'après d.

Eugenius episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis Odoni priori monasteri Sti Martinii de Campis, episque fratribus t. p. q. f. regularem vitam professis in perpetuum. Religiosis desideriis dignum est facilem prebere consensum, ut fidelis devotio celerem sortiatur effectum. Eapropter, dilecte in Domino fili Odo prior, tuis juslis petitionibus annuentes, Bti Martini monasterium cui, auctore Domino, et venerabilis fratris nostri Petri, Cluniacensis abbatis, institutione presides, quemadmodum cetera Cluniacensis cenobii membra, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quecunque bona idem monasterium in presentiarum juste et canonice possidet aut in futurum, concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium seu aliis justis modis, prestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant, inquibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis : In pago Parisiensi — 1 — capellam Sti Nicolai. Infra urbem, unam prebendam in ecclesia Ste Marie matris ecclesie ejusdem urbis ; ecclesiam Sti Dionisii que dicitur de Carcerc, cum prebenda alia prefate matris urbis ecclesie. In ecclesia Ste Genovefe de monte, unam prebendam244. Ecclesiam Sancte Marie extra castrum Gorneii72. Aliam ecclesiam infra ipsum castellum. Nusiellum villam63 cum ecclesia et atrio, Nusiacum villam72 cum ecclesia et decima. Apud Essoniam,267 ecclesiam Sti Stephani cum atrio et decima. Ecclesiam de Campiniaco69 cum atrio et tertia parle decime. Roissiacum64 cum ecclesia, atrio et decima. Ecclesiam Bercheriarum267 cum atrio et decima. Ecclesiam Pontolii267 cum atrio et decima. Capellam de castro quod dicitur253 Cauda, cum furno. Capellam Canolii, ecclesiam de Ororio267 cum atrio et decima. In decima de Roissi64 unum modium frumenti. Ecclesiam de Erigniaco,66 villam de Castaneo67 cum ecclesia et decima, altare de Fontaneo68, ecclesiam et atrium et decimam de Escuem67, ecclesiam de Doomonte67. Altare de Armenonvilla70, ecclesiam Ceverenti70 cum decima, et capella de Livriaco72, Bonzeias cum ecclesia73, Penthinum cum ecclesia74 ; apud Luvras, ecclesiam cum atrio et decima68 ; ecclesiam de Attenvilla cum decima268, ecclesiam Ste Oportune de Monciaco201, ecclesiam de Derenci185 cum tertia parte decime ; ecclesiam de Carrona186 cum tertia parte decime ; ecclesiam Bti Martini extra civitatem, ecclesiam de Meru52, duas partes decime de Villari Adam269 ; Mairolas45 cum ecclesia et decimis ; decimam de Grez270, ecclesiam et decimam de Chivry271, decimam de Attilly76, villam de Conflens cum ecclesia77 ; ecclesiam de Encra161 cum decima. Apud Clamart4, ecclesiam reddentem xxx solidos per annum cum decima ; apud Sanctum Clodouualdum, medietatem terre que dicitur Anetum81 ; Limogias cum ecclesia et decima, Furcas cum ecclesia et decima157.

In Noviomensi pago, ecclesiam de Capy1 cum prebenda Sancti Fursi de Perona ; altare de Moeliens274 cum tertia parte decime quod ante tenuerat Gauterius filius Walvodi de Nigella ; altare de Stripeium, altare de Longeval272, In altare de Clari273 beneficia trium festivitatum scilicet in , et medietatem minute decime, et duas partes de medietate majoris decime, et medietatem atrii ; duas partes decime de Barlus272, altare de Fontenis272, decimam anguillarum Girardi de Capy ; altare de Revelon, altare de Betencurt276, altare de Heldincurt218, ecclesiam Sti Hilarii222.

In pago Ambianensi, ecclesiam Sti Modesti de Ligni21, altare de Vilerey275, ecclesiam Sti Martini de Arenis274, ecclesiam de Vaviller cum decima272, altare de Veteri Ambiano, tertiam partem ecclesie de Morines, decimam molendini de Baldus, ecclesiam de Vuainni3, ecclesiam de Bonai cum decima32.

In Atrebatensi pago, ecclesiam de Pas170.

In pago Laudunensi, medietatem ville que dicitur Disi52 quam Lucas abbas de Quissiaco277 et ecclesia sua, reddens inde prefato monasterio vestro xxx. solidos Parisiensis monete per annum, juxta institutionem venerabilium fratrum nostrorum Samsonis, Remensis archiepiscopi, et Bartholomei, Laudunensis episcopi. Alodium de Briannia17 quod tenet abbatia Sti Huberti de Ardanna, reddens eidem monasterio duas marchas argenti per annum.

In Remensi pago, censum de Poelli ex dono Gaulcheri de Basoches278.

In pago Cathalaunensi ecclesiam de Wailemont, ecclesiam de Frisivilla cum capella, ecclesiam de Nirleu, ecclesiam de Curtis, ecclesiam de Veteri Dampetro245.

In pago Suessionensi, villam Sancte Gemme cum ecclesia174 ; ecclesiam de Lergny, cum decima et atrio, et servis et ancillis175, ecclesiam de Noa Sti Martini cum atrio et decima279.

In Belvacensi pago, ecclesiam Sancti Leonorii de Bellomonte50 decimam de Medianacurte53, altare Sancti Audomari55, ecclesiam de Cressonessart48 cum decima ; ecclesiam de Wirma54 ; ecclesiam de Frenei57 cum medietate decime ; ecclesiam Beate Marie de Insula266 ; ecclesiam de Meru52, cum atrio et tercia parte decime et decima hortorum ; ecclesiam de Prateriis234 reddentem xx solidos parisienses per annum, cum minuta decima ; ecclesiam Sancti Remigii de Noa177 cum decima ; ecclesiam de Villabernosa178 et quinque partes decime ; ecclesiam de Roveredo178 cum atrio et minuta decima et medietatem majoris ; duas partes decime de Geals48, tertiam partem decime de Liencurt51.

In pago Silvanectensi, ecclesiam Sancti Nicholai166 cum prebenda Beate Marie ecclesie civitatis ; ecclesiam de Oiri162 cum minuta decima ; ecclesiam de Sorvillers220 ; ecclesiam de Coia cum atrio et minuta decima ; medietatem altaris de Braio ; medietatem minute decime de Fontanis et nonam partem majoris162.

In pago Senonensi, villam de Fontanis cum ecclesia et decima270 ; ecclesiam de Cona216 ; ecclesiam de Dormella192 ; in ecclesia Beate Marie de Stampis unam prebendam.

In pago Aurelianensi, ecclesiam de Hienvilla59 cum parochia de Puisat214.

In pago Carnotensi, Ursonvillam202 cum ecclesia ; Gouuellum204 cum ecclesia et medietatem decime ; Roenvillam207 cum ecclesia et decima ; decimam de Bercheriis209 ; apud Crisperias210, ecclesiam et duas partes decime ; Sanctum Hilarium211 cum ecclesia.

In Meldensi pago, Anetum50 cum ecclesia et tertiam partem decime ; Choisiacum24 cum ecclesia et decima ; capellam de Merroliis45 ; decimam de Aci190, ecclesiam Sancti Martini de Creci146 cum parochia et tertia parte decime et capella Sancte Marie, et ceteris appendiciis ; capellam de Marnoa29, capellam de Incy.

In Anglia, in pago Exoniensi, capellam Sancti Jacobi super aquam, juxta ipsam civitatem, cum atrio et possessione Gaulteri militis ; ecclesiam de Tiuetona242 ; ecclesiam Sancte Marie de Bernastabla124. Et cetera que de predecessorum nostrorum sancte memorie Urbani pape, Paschalis, Calixti, Innocentii et Lucii privilegiis continentur. Preterea predicti predecessoris nostri bone memorie pape Urbani vestigiis inherentes, statuimus ut in parochialibus ecclesiis quas tenetis, episcoporum consilio, presbyteros collocetis, quibus, si idonei fuerint, episcopi curam animarum committant, ut hujusmodi sacerdotes de plebis quidem cura episcopis rationem reddant, vobis autem pro rebus temporalibus debitam subjectionem exhibeant. Decernimus ergo ut nulli hominum — — premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen281.

Ego Eugenius, Catholice Ecclesie episcopus.

Ego Albericus, Ostiensis episcopus224.

Ego Imarus, Tusculanus episcopus224.

Ego Hubaldus, presbiter cardinalis tituli SS. Johannis et Pauli280.

Ego Guido, presbiter cardinalis tituli Sti Grisogoni.

Ego Guido, presbiter cardinalis tit. SS. Laurentii et Damasi.

Ego Julius, presbiter cardinalis tit. Sti Marcelli.

Ego Jordanus, presbiter cardinalis tit. Ste Susanne.

Ego Oddo, diaconus cardinalis Sti Georgii ad Velum aureum.

Ego Octavianus, diaconus cardinalis Sti Nicolai in Curcere Tulliano.

Ego Johannes Paparo, diaconus cardinalis Sti Adriani.

Ego Gregorius, diaconus cardinalis Sti Angeli.

Ego Johannes, diaconus cardinalis Ste Marie Nove280.

Ego Guido, diaconus cardinalis Ste Marie in Porticu.

Ego Jacinthus, diaconus cardinalis Ste Marie in Cosmedin.

, per manum Hugonis, presbiteri cardinalis, tenentis vicem domini Widonis, sancte Romane ecclesie diaconi cardinalis et cancellarii, .