[12] Porro Childericus rex Francorum ex supra memorata uxore sua habuit filium nomine Clodoveum. Qui ut etate in dies, sic etiam morum crescebat probitate. ‘Quo tempore fame valida totam pene Burgundiam opprimente, quidam ex senatoribus nomine Edicius Deo et hominibus placens, studuit agere rem placitama P, R Omis . Missis namque pueris, congregavit ad IIIIorb IIII surmonté d'un trait , transcrit en marge ad quatuor milia main XIVe s P Lop milia eorum quos famis inopia coangustabat. Hos toto egestatis tempore propriis aluit ac fovit sumptibus. Quadam itaque die ei tam pio operi insistenti, vox de supernis audita est dicens :
1 : , Chronicae, III, 13-14, p. 98, l. 8 -16. Fidelis utique Deus in verbis suis et sanctus in omnibus operibus suis 2Ps., 144, 13, fidelem famulum de premio justi laboris voluit esse securum. « Quia, inquit, o Edici, michi in membris meis esurienti alimoniam contulisti, semini tuo panis non deerit in seculum seculi »
’
Obiit Childericus rex qui regnavit XXIIII annis
‘Interea rex Childericus dum per XXIIII annorum curricula Francorum strenue gubernasset regnum, ex hac vita decessit’
3 : Liber Historiae Francorum, 9, p. 251, l. 8-10
Cui successit Chlodoveus.
‘Huic hereditario jure successit supradictus Chlodoveus, vir in rebus bellicis strenuus, nullique priorum virtute secundus. Hic Siagrium Roma (12vb) norum patricium, Egidii filium, a Suessionis civitate expulit, eamque sue ditioni subdidit.’
4 : , Chronicae, III, 15-16, p. 98-99
‘Exercitus sane Francorum multas Galliarum ecclesias invadens, thesauros earum diripuit. Unde inter cetera spolia, de ecclesia Remensi urceum miri ponderis simul et decoris absportaverunt. Pro quo beatus Remigius, ipsius urbis pontifex, legatum ad Chlodoveum direxit, multa prece deposcens ut si non aliud recipere mereretur, saltem urceus ille sibi redderetur. Tunc rex legato precepit dicens :
5 : , Chronicae, III, 15-16, p. 98-99. Porro rex veritus ne forte, sorte missa, urceus ad alterius deveniret dominiumc dominium R ; dominum P , convocatis principibus hac eos alloquitur oratione : « Cum rationis ordo exposcat principem imperare potius subditis quod velit, quam prece deposcere, ego tamen, fortissimi commilitones, malo cum gratia quam cum austeritate quicquam a vobis exigere. Tirannorum quippe est levia queque cum vi et feritate subjectis precipere, bonorum vero principum, [fol. 13] (13a) ad gravia etiam ac difficilia toleranda, sola lenitate invitare verborum. Regii itaque dignitas nominis pii patris debet exempla sectari, ut plus reverentie sibi ex benignitate, quam timoris exigat ex crudelitate. Rectius igitur duxi mansueti animi benivolentia id vos rogare, quod possem, regia ususd regi ausus P, R auctoritate, inconsultis vobis precipere. « Sequere, inquit, me usque Suessionis ; ibi que capta sunt sorte missa dividentur. Et si mihi sors justa vas pro quo oras dederit, in recipiendo eo nulla tibi generabitur mora »
. Parens ille precepto, iter regis usque ad destinatum prosecutus est locum. Quo cum pervenissent, ex regis edicto supelex cuncta in medium defertur, sorte dividenda’‘Unde oratos vos omnes esse volo, ut vas istud, urceum demonstrans, vestra michi munificentia extra sortis mee portionem tribuat, deque remunerationis premio nullus vestrum ambigat, cum me retributorem profitear, si hoc cum bona quivero impetrare gratia ». Ad hec Franci respondentes regi dixerunt :
6 : Liber Historiae Francorum, 10 : , Vita Remigii, c. 11. Inerat vultu ejus gravitas mixta alacritati, ut et jocunditate aspectus mulceret probos, et severitate terreret improbos.« Nos, o inclite rex, sacramento olim tibi fidem promisisse recolimus, utque mortem pro corporis tui ; salute subire parati essemus, profiteri non erubuimus. Si ergo vitam ipsam, que cunctis est carior opibus, tibi vovimus, quid majus erit quod juste negemus ? Sane ex his spoliis non partem sed totum tue potestati cedimus, ut volueris fac, aut mergi fluminibus, aut flaminis jubeas tradi voracibus, nil ad nos adtinet, tantum ut tuo satisfiat desiderio »
. Tam devotam tocius erga se exercitus voluntatem rege ammirante atque laudante, unus ex Francis levitate animi commotus, gladio urceum percutiens, ad regem (13b) dixit : « Tu, inquiens, rex, hinc nichil accipies, nisi quod tibi vera sors auferre permiserit »
. Mirantibus ceteris, simulque audaciam viri incusantibus, rex, moleste id se ferre dissimulans, vas supramemoratum legato pontificis reddidit. Emenso labentis anni circulo, idem princeps exercitum adunari precepit, in campo qui Martius dicebatur, generale proponens edictum ut sic adessent armati, ac si contra hostes pugnaturi. Procedit eo loci quo jussum fuerat exercitus, gestis militie clarus, ac armorum nitore conspicuus. Progreditur et rex Chlodoveus, ordinatam suorum aciem inspecturus. Circuitoque agmine, devenit ad eum qui urceum suo percusserat mucrone. Quem intuitus, taliter alloquitur : « Universum, inquit, perlustrans exercitum, te ignaviorem non repperi, nec inutiliora gerentem arma conspexi. Nam nec hasta aut clipeus, nec galea aut gladius alicujus sunt utilitatis »
. Et extensa manu, franciscam ejus terre dejecit, que spata dicitur. Ad quam recipiendam cum se ille inclinasset, rex suam vagina exemit, ejusque cervici valido conamine illisit, dicens : « Sic tu Suessionis, in urceo illo michi fecisti »
. Eo itaque mortuo, rex unumquemque ad propria redire precepit. Grandis propter hoc factum Francos terror invasit, et ne quis ejus voluntati in posterum [f13v] (13va) contrairet cohercuit’