Charte de l'abbesse de Montmartre, approuvant la fondation d'une seconde Chapellenie dans la chapelle des Martyrs, par Hermier et sa femme.

Universis presentes litteras inspecturis, Ada de Miciaco, permissione divina monasterii Montis-martyrum prope Parisius humilis abbatissa, totusque ejusdem loci conventus, eternam in Domino salutem.

Pateat universis tam presentibus quam futuris quod cum dilecti nobis in Christo vir providus Hermerius de Monte-martyrum, excellentissimi principis domini regis Francorum armiger, et Katherina consors ejus carissima, attendentes et considerantes Capellaniam Beatorum Martirum subtus Montem-martirum predictum ad honorem beati Dionysii martiris sociorumque ejus aliorum martirum ab antiquo dedicatam et fundatam, propter minus sufficientes, tenues et exiles redditus ejusdem, in ipsa capella non bene nec honorifice deserviri, quodque ex eis redditibus istis temporibus propter caristiam temporis capellanus eidem capellanie solitus deservire sustentari commode non valebat, et idcirco dicti conjuges assensu eorum unanimi concurrente divinitus inspirati, dictam insufficientiam ob prelibatorum Beatorum Martirum reverenciam affectantes aliquatenus relevare, nolentes divinum officium in eadem capella diminui, sed potius augmentari, ob remedium animarum suarum parentumque, amicorum et benefactorum suorum, et specialiter ob remedium et salutem animarum inclite recordacionis domini Philippi quondam regis Francie, qui decessit in Arragonia, domine Marie quondam ejus uxoris regine et liberorum suorum, ac domini Philippi nunc regnantis, defuncteque domine Johanne regine quondam ejus uxoris et liberorum suorum, in augmentacionem reddituum capellani in dicta capellania antiquitus instituti, et ad opus sustentacionis ejusdem cum aliis redditibus quibus extitit dotata primitus dicta capellania et ad usum ejusdem, dederint et concesserint ex nunc in perpetuum, in puram et perpetuam elemosinam donacione irrevocabili facta pure, libere et simpliciter inter vivos, propter Deum eidem capellanie sex libras parisiensium annui et perpetui redditus admortizatas, percipiendas et habendas a capellano qui pro tempore fuerit in eadem, annis singulis, in thesauro dicti domini regis Francie Parisius terminis infrascriptis, videlicet sexaginta solidos parisiensium in festo Omnium Sanctorum, et totidem in festo Ascensionis Dominice super sexdecim libris parisiensium redditualibus admortizatis, quas dicti conjuges percipere consueverunt annuatim ex dono dicti domini regis sibi facto in thesauro ipsius ; et cum hoc etiam memorati conjuges inspiracione celesti commoti, ob ingentem devocionem quam habent ad dictos sanctos martires et eorum capellam supradictam, ac pro salute animarum ipsorum conjugum et personarum predictarum, atque divinus cultus ibidem sollempnius augmentetur, in eadem capella aliam fundaverint capellaniam ad honorem Dei ac beatissime Virginis Marie matris ejus, et Sanctorum Martirum predictorum, et inibi alium capellanum instituere in mente conceperint, ad celebrandum in eadem capella una cum alio capellano ibidem primitus instituto, cujus redditus, ut premittitur, augmentaverant, prout in eadem solitum est celebrari ab antiquo ; ad cujus secunde capellanie fundacionem sive dotacionem ipsiusque capellani sustentacionem ipsi conjuges contulerint et conferant ex nunc in perpetuum viginti libras parisiensium censuales admortizatas, absque aliqua reddibencia pro eisdem facienda, quas dictus dominus Philippus rex Francie nunc presidens regnum sibi contulerat capiendas annis singulis in dicto suo thesauro Parisius, duobus terminis supra proximo nominatis ; videlicet decem libras parisiensium in festo Omnium Sanctorum, et alias decem libras in festo Ascensionis Dominice ; qui siquidem capellani in quadam domo, quam sepedicti conjuges tenentur facere bona fide sufficientem et ydoneam prope dictam capellam in terra sua quam citius potuerint suis propriis sumptibus et expensis, tenebuntur residenciam facere personalem et ambo die qualibet in dicta capella divinum officium, ut moris est in prima sui institucione, celebrare ; voluerint insuper et sibi retinuerint expressè conjuges supradicti in fundacione dicte capellanie quod edificata domo predicta competenter ad inhabitandum dictos capellanos qui dictis capellaniis deservire tenebuntur, liceat eisdem conjugibus et eorum superstiti, si voluerint, et sua interesse crediderint, aliam domum prope dictam capellam in terra sua constituere et edificari facere bonam et sufficientem dictis conjugibus, et eamdem inhabitare, si maluerint, quamdiu ipsi ambo et eorum superstes vitam duxerint in humanis, et de eadem domo disponere ipsis viventibus pro sue libito voluntatis, ita tamen quod dicta domus quam pro suis propriis usibus construi ibidem contingeret, post ultimi decedentis obitum ad nostrum monasterium Montis-martirum libere deveniret ; ordinaverint eciam cum predictis quod pars cujusdam pecie vinee admortizate que vocatur la Goechière site retro dictam capellam, quam permutaverunt nobiscum dicti conjuges pro quadam pecia vinee quam habebant admortizata ex eorum proprio conquestu in loco qui dicitur la Quarrière, contigua cuscine monasterii nostri predicti, post edificacionem dictarum domorum, et postquam eorum ultimo decedens diem clauserit extremum, cedat in jus et proprietatem edificii dictorum capellanorum duntaxat et ad usum ejusdem edificii totaliter applicetur, reservato sibi et eorum superstiti duntaxat specialiter et retento jure patronatus in dicta capellania ultimo fundata ab eisdem, et jure presentandi nobis et successoribus nostris abbatissis monasterii nostri predicti personam ydoneam ad collationem dicte capellanie, quamdiu ambo et eorum superstes vitam duxerint in humanis, salvo nobis et successoribus nostris in omnibus aliis omni alio jure disponendi de dicta capellania de novo fundata juxta modum et formam antique capellanie hactenus observatos, necnon omni jure dominii, proprietatis, possessionis, jure patronatus, seu collationis, guardie seu custodie et alterius cujuscumque, que seu quas nos habebamus et habere poteramus ante fundacionem dicte capellanie de novo fundate, in ipsa capella et in loco ubi dicta domus debet construi, omnibusque et singulis pertinenciis eorumdem ; salvis nobis et successoribus nostris eciam cum predictis omnibus oblationibus ad dictam capellam venientibus1 necnon correctione dictorum capellanorum si in aliquo delinquere vel remissos fore circa premissa contingat eosdem et alterum eorumdem juxta formam et consuetudinem in antiqua capellania, ut premittitur, hactenus observatos. Si vero nos et successores nostre abbatisse et conventus monasterii nostri sepedicti, qui pro tempore extiterint, in eodem aliquo casu emergente vel quavis necessitate ingruente aut eciam voluntate, eligeremus processu temporis in dicto loco in quo edificande sunt dicte domus commorari, vel fortassis ibidem prioratum constituere, hoc nobis et successoribus nostris post obitum ultimi decedentis eorumdem conjugum liceret facere, et dictam domum a dictis conjugibus eisdem capellanis ut dictum est assignatam et constructam nobis cum suis pertinenciis applicare, eisdem capellanis domum alibi in terra nostra adeo competentem prope dictam capellam nostris sumptibus assignando. — Que omnia et singula sepedicti conjuges promiserint bona fide et per sua super hoc prestita juramenta facere et complere, ac contra premissa vel premissorum aliqua in posterum non venire, se heredesque suos et omnia sua heredumque suorum bona mobilia et immobilia, presencia et futura ubicumque existentia, nobis et successoribus nostris que pro tempore fuerint, ut premittitur, in monasterio nostro sepedicto quoad hec obligando et jurisdictioni Parisiensis curie specialiter supponendo, prout hec omnia in quibusdam litteris sub sigillo dicte Parisiensis curie super hoc confectis, et in quibusdam aliis super confirmatione premissorum, sub sigillo reverendi in Christo Patris domini Guillelmi Dei gracia Parisiensis episcopi concessis eisdem conjugibus plenius continentur. — Nos abbatissa et conventus predicti, nostro et monasterii nostri predicti ac successorum nostrorum in eodem monasterio nomine, attendentes eximiam devocionem et laudabile propositum conjugum predictorum, affectantes, ut tenemur, in dicta nostra capella divinum officium augmentari, premissis omnibus et singulis ad commodum et honorem dictorum nostri monasterii et capelle cedentibus nostrum unanimiter prebemus assensum, eademque volumus et eciam approbamus et promittimus bona fide et sub voto religionis nostre, quo supra nomine, ea omnia et singula in qualibet sui parte inviolabiliter observare, ac contra in posterum non venire jure aliquo, ingenio vel cautela ; nos, monasterium nostrum et successores nostras eidem monasterio presidentes pro tempore, nostra et eorumdem bona mobilia et immobilia presentia et futura dictis conjugibus et eorum alteri quoad hec obligando specialiter et expresse. — Ad cujus rei sic geste memoriam dictis conjugibus presentes litteras sigillorum nostrorum munimine tradidimus roboratas. — Datum et actum in pleno nostro Capitulo anno Domini millesimo CCCº sexto die Martis post dominicain qua cantatur Quasimodo.