[3] ‘Decennio sane exacto, misit imperator qui consueta de gente Francorum exigerent tributa.a Vide Gregorium Turonensem. P marge m. XVe. Illi pretio sui sanguinis se eo levatos faten [f7] (7a) tur ; seque vectigal non soluturos, pro quo remittendo mortis discrimine perpessi forent. His indignatus Cesar, suorum instituit aciem, que et viribus foret exercita, et tante genti obviam ire parata. Nec morati : obviatab ire parata. Nec morati : obviata P marge sup. eunt Franci Romanis. Pugna in manibus nec perhendinata, quamvis uni genti adversus plures gentes prelio decertandum foret. Franci sane robur aliarum nationum Romanis subsidio venisse conspicati, cedendum sibi loco utilius estimantes, Sicambriam egressi, ripas Rheni fluminis occupaverunt.’1 : Liber Historiae Francorum, 3-4, p. 243-244

Franci ceperunt habere duces.

‘Duces autem sibi Marchomirum, Sunnonem et Genebaudum post funus memorati regis Francionis eligentes, plurima Germanorum oppida pervasere. Quorum quidem numerus, cum primo digressionis sue ab Asia tempore vix ad duodecim armatorum milia estimaretur, in tantam coaluit numerositatem, ut ipsis etiam Germanis proceritate et virtute corporum preminentibus formidini esset. Quos tempore Theodosii, Nannius et Quintinus, magistri militum, collecto exercitu Germania pellere moliti sunt. Quos prima quidem acie superare sibi visi, postmodum tamen cum majores copias junctis sibi Heraclio ac Joviniano, Romane militie principibus, adscivissent, commissa pugna, tantam ex Romanis Franci stragem fugatis Eraclio ac Joviniano ediderunt, ut cunctis in circuitu na (7b) tionibus hec audientibus terrorem sue virtutis incuterent. Nec fuit in reliquum gens que Francos jure belli sub jugo redigeret tributi’2 : Fredegarius, Chronicae, III, 3, p. 93 : Gregorius Turonensis, Historiae, 2, 8 (9).

‘Sane Arbogastes, ejusdem gentis comes, ad Romanos se contulit; et victus bello a Francis, primo congressu aufugit’3 : Fredegarius, Chronicae, , III, 3, p. 03-94 : Gregorius Turonensis, Historiae, II, 9. Postmodum tamen denuo inita pugna, non parvam multitudinem “manu fugit. Cum residuis vero pacem firmavit”4 = Paulinus Mediolanensis, Vita Ambrosii, Paulinus Mediolanensis, Vita B. Ambrosii, PL 14, 30D, col. 39, uti in Vita beati Ambrosii plenius inveniri valet.

‘Treverorum urbem Franci factione Lucii consularis eodem tempore pervaserunt. Qui videlicet Lucius indignatione commotus eo quod cognovisset ab Avito Galliarum augusto uxorem suam stupro maculatam, atque cavillando sibi audisset eum dicentem quod calidas quidem haberet thermas, sed ipse frigido lavaretur, ista perpetravit’5 : Fredegarius, Chronicae, III, 7, p.94.