[32] ‘Chilpericus etiam rex, suggerente Fredegunde regina, proscriptionibus gravissimis populum sibi subjectum atterere cepit. Qua de causa multi e plebe, nativum relinquentes solum, maluerunt exules novas querere sedes quam patrios incolendo fines injusto ruere sub fasce tributi. Inter cetera namque que cogebantur solvere liberiori etiam orti progenie, e terra propria culta labore, amphoram vini regie inferebant mense. Marcus referendarius huic muneri prepositus, dum cunctas Aquitanie urbes que ad regnum Chilperici respicere videbantur, ad hec solvenda verbis vel minis invitaret, a Lemovicinis seditione orta jugulatur. Et tomi universia thomus universusque R ; Thomus versusque P quos secum ferebat igne cremati sunt’
1 : , Historiae, V, 28. ‘Porro Chilpericus, dum pessimis cotidieb cotidie cotidie P adiceret pejora, febre arripitur valida ; a quo dum convalescit langore, parvus ejus filius nec dum baptisma consecutus egrotare cepit gravius. Qui baptismatis gratia imbutus, levato paulisper incommodo, matrem pleno nequivit letificare gaudio. Nam fratrem ejus Clodobertum, cui etas provectior, eo convalescente, doluit similia incurrisse. Ita denique latens pestis in totam diffundebatur regiam prolem, ac si a visceribus transiens paternis, in filiorum membris hereditariam videretur velle sibi vindicare sedem. Tandem Fredegundis, cujus totiens dolor lacera torquebat precordia, quotiens semimortua natorum contempla[f46] (46a) batur corpora, pristine feritatis oblita, humani induit compassionem animi. Adiensque regem, hujusmodi apud eumc eam R, P habuit sermonem :
3 : , Historiae, V, 34 : Liber Historiae Francorum, 34.« Beneficiis, inquit, divinis nosmet, mi vir, benefactis respondere convenit, quos superna non punit clementia, tanto tempore perseverantes in malitia. Neque enim flagella omnipotentis Dei sustinuimus quasi rei, sed in virga filiorum eruditi, propheticum illud dictum in nobis sumus experti : quia flagellat Dominus omnem filium quem recipit2Hebr., 12,6. Ecce nos namque febribus et variis sepe vexati calamitatibus, insuper filiorum amplexus amittimus gratissimos, quos lacrime viduarum et orphanorum, a nobis injuste oppressorum, morti reddidere proximos. Peniteat nos tandem aliquando malorum que gessimus, et conversi ad Dominum, placabilem eum super nostram imploremus fore malitiam. Neque enim quamvis indignos sibi supplices aversabitur, quia est misericors et miserator. Incendamus igitur iniquas descriptiones, et quas ad oppressionem constituimus pauperum, ad nostram nostrorumque deleamus salutem. Nichil est quod timeamus, si vere peniteamus, quasi passuri gravia, qui pertulimus gravissima. Quid enim pati potest gravius quam ut amittimus quod est carius ? Quid vero nobis poterit esse dulcius quam natorum affectus ? Quibus porro per tot annorum curricula partos reservamus thesauros, si premittimus heredes quos optaveramus fieri successores ? Cavendum profecto est ne illius evangelici incurramus sententiam divitis, qui innovando horrea et congre (46b) gando multa, accepit responsum non se visurum diem crastinum, nec suarum cogniturum heredem rerum. Sed propitius jam potest esse qui vindicavit et mitior quam si non vindicasset. »
Hujusmodi orationem circumferens Fredegundis regina, transduxit Chilpericum regem a furore animi, atque intentionem ejus adeod ab eo P emollivit, ut libellos quibus nefanda continebatur lex, manu propria voracibus traderet flammise flaminis P f penitentia Fredegondis P marge sup., main XVe s., encre pâle . Quibus peractis rebus, junior eorum filius diem obiit. Cujus corpusculum in oratorio sanctorum Dionysii ac sociorum/ ejus martyrum est humatum. Nec longum fluxerat tempus alter quoque ex filiis superius nominatus Clodobertus, morti cepit esse proximus. Consternata mater anxiis gemitibus languentis filii, ad basilicam Sancti Medardi Suessionis eum defert. Ubi uterque parens, votis aureis donis, sancti onerarunt sepulchrum. Sed adveniente nocte, eger ultimum exalavit spiritum. Cujus funus prefate urbis populus, pulla veste circumamictus, cum maximo luctu ad ecclesiam Sanctorum Crispini et Crispiniani est prosecutus. Quo in loco predictus regis filius tumulariam est adeptus sepulturam. Sequenti abhinc anno, alius ex filiis Chilperici, Theodericus nomine, terminum sortitus est vite. Unde Chilpericus divine animadversionis judicium cervici imminere sue cognoscens, multa pauperibus Christi seu ecclesiis largitur donaria. Restiterat sane adhuc unus e regia prole, quem Chilpericus custodie mancipatum, suggerente Fredegunde, custodibus legavit puniendum. Ita efferbue[f46v] (46va) rat Chilpericus in malitia, ut non ei sufficerit generi ejus imminens celestis vindicta, nisi ipse eam augmentaret per sua facinora’
