Ratisfaciona d'ordonnance1
Karolus etc.
Notum facimus universis tam presentibus quam futuris quod,
cum nuper dilecti et fideles clerici secretarii atque notarii nostri, diligenti maturaque deliberacione inter eos prehabitab, certis de causis et racionibus ipsos ad hoc inducentibus, super aliquibus nostrumc ac dicti officii et ipsorum statum concernentibus et comodum pariter et honorem de nostris ac dilecti et fidelis cancellariid nostri licencia et auctoritate certos articulos et puncta fecerint et ordinaverint pere se et suos successores in dicto officio perpetuis temporibus observandosf, quos et que in quodam rotulo pargameni subscripcione ac signo dicti cancellarii nostri signisque dictorum secretariorum et notariorum nostrorum predictorum signato vidimus lacius contineri, formam que sequitur continente :
Nos, secretariig regis Francie prelustrissimi, attendentes et facti precedente experienciah in [fol. 194] nostris animis perscrutantes ac eciam reserantes fraudes innumeras atque malicias et inconveniencia quamplurima per nonnullos scribas aut scriptores, procuratores et curiam regiam prosequantesi ac aliquos alios subticendos in prosecucione, solucione et expedicione cartarum regiarum per nos factarum et signatarum et jure colacionum nostrarum fuisse pristinis temporibus insecuta et commissa et que in futurum, nisi remedium adhiberetur, possent verissimiliter insequi et committi in juris regii et sue audiencie nostrumque dedecus, dampnum et prejudicium non modicum et jacturam et ut sinistra cujuslibet oblocucio subducatur ac nequam et emuli oculi habeant declinarij nosque in fraterno federe, communione pacis et quietis unione regiis obsequiis deinceps insistere valeamus etk premissis fraudibus, maliciis et inconvenientibus occurramus, presupposita tamen atque prehabita regis et domini cancellarii Francie auctoritate atque licencia, nos in nostra congrecacione supprema in ecclesia Celestinorum Parisius2 more solito celebracionel prehabita et communicato inter nos consilio et assensu in presenciaque nostri domini cancellarii Francie moderni, domini Alnaudi de Corbeya3, militis, sequentes articulos et puncta sub sua etiam correctione inter nos et per nos et successores nostros secretarios atque notarios regios tenendos imperpetuum et inviolabiliter observandos duximus ordinandos :
In primis quod exnunc imposterum atque imperpetuum omnes collaciones cartarum per nos et singulos nostrum signandorum sive jus collacionis quod in eisdem cartis ab olim percepimus et nunc habere debemus et habemus erunt inter nos communes, sive transeant vel concedantur per regem in persona sua, sine in consilio suo, sive per dominos cancellarios, sive per magnum consilium, aut per parlamentum, vel per magistros requestarum hospicii, vel per cameram compotorum, aut thesaurarios, vel extracte fuerint de registris audienciem, seu alias quovismodo.
Item et erunt duo ex nobis per nos commissi et deputati receptores collacionum nostrarum predictarum.
Item et ponetur seu includetur pecunia collacionum hujusmodi per deputatos predictos in uno scrineo qui ponetur in audiencia ; in quo erunt due sere et due claves, quarum unam quilibet ipsorum penes se custodiet et habebit.
Item in fine cujuslibet mensis, quarta videlicet die mensis sequentis, distribuetur pecunia predicta per dictos deputatos equaliter inter omnes.
Item et de cartis predictis, ut in audiencia expedianturn et prosequentibus deliberentur, tradetur le contentoro per dictos [fol. 194v] commissos vel deputatos aut eorum alterum priusquam ab audiencariisp valeant expediri.
Item et non poterit dictus secretarius velq notarius qui dictam cartam signaverit aliquid de sua predicta collacione recipere nec facere parti vel prosequenti aliquam quittanciam, remissionem vel graciam de sua collacione vel parte ejusdem ; sed hoc bene facere poterunt dicti deputati vel commissi si et prout in audiencia intuitu paupertatis aliaver de causa facta fuerit remissio vel gracias de sigillo.
Item et tradet quilibet secretarius vel notarius dictis deputatis vel commissis cedulam suam in fine mensis sit fuerit presens vel absens ; et si non tradiderit cedulam hujusmodi distribucione sua illius mensis carebit, prout fit in distribucione bursarum.
Item et intelligitur dicta distribucio facienda inter secretarios et notarios Parisius vel in curia presentes et non inter absentes, nisi contingat aliquem pro parte fuisse presentem et pro parte fuisse absentem, quod in sua cedula prout fertur per ipsumu tradenda tenebitur declarare, alioquin distribucione carebit ut prius.
Item et ne quis nostrum suo parcatv labori, sciens se partem peccunie habiturum etiam si nichil vel modicum fecerit vel cartam aliquam non signaverit, sed se quilibet labori et servicio exponat, ordinabitur per procuratorem nostrum certus numerus ex nobis — videlicet ex illis qui non sunt occuppati cum rege vel in parlamento, in camera compotorum et apud generales vel alios —, qui qualibet die veneris aut alia qua tenebuntur requeste in presentia regis aut de ipsius precepto vel per dominum cancellarium servient et sedebunt ; et si aliquis hoc facere contempserit vel fuerit in defectu, erit a distributione predicta ipsius mensis privatus.
Item et premissa tenere et inviolabiliter observare et exequi promittet quilibet nostrum fideli et proprio juramento cum testimonio sui signi manualis in presenti ordinacione ponendo, et similer futuri secretarii hec jurabunt.
Item et possunt de presenti nominari dicti deputati vel commissi magistri Matheus Freron4 et Johannes de Crespy5, qui continue resident Parisius et de facili ad premissa exequenda poterunt reperiri.
Item quando rex erit extra Parisius pro aliquo viagio, in quo quis fuerit audienciarius foraneus deputatus, idem audienciarius emolumenta cartarum predictarum collacionum predicta recipiet modo et forma prius tactis et in regressu viagii quodw pro dictis emolumentis receperit, ut est dictum, dictis deputatis aut commissis Parisius, habita consideracionex [fol. 195] cum jornali sue audiencie, tradere tenebitur sine mora.
Actum in dicta congregatione nostra, die VIta maii, anno Domini millesimo CCCo octagesimo nono.
Et nos, Arnauldus de Corbeya, miles, cancellarius Francie, qui omnibus et singulis premissis dum sic, ut premittitur, agerentur interfuimus, ea quantumy ad nos et ad nostrum spectat officium tamquam consona racioni approbamus et laudamus ac volumus et precipimus perpetuo et inviolabiliter observari, teste signo nostro manuali. Actum ut supra.
Nos itaque, visis et debita meditacione pensatis causis et racionibus dictos nostros secretarios ac notarios inducentibus ad premissa, prescriptos articulos et puncta et eorum quemlibet ad nostrique predicti cancellarii relacionem et requestam laudamus, volumus, approbamus, ratifficamus ac etiam confirmamus et ad dictos articulos et puncta per ipsos, ut premittitur, ordinatos tenendos irrefragabiliterquez et inviolabiliter observandos tenore presentium ad ipsorum instantiam et de eorum voluntate et assensu tenore presentium condempnamus. Et ut perpetue stabilitatis robur obtineant in futurum, nostrum presentibus fecimus apponi sigillum.
Datum Parisiusa'.