Leos episcopus, servus servorum Dei, Anselmo, religioso præsuli sanctæ matris ecclesiæ Aurelianensis in honore Sanctæ Crucis dedicatæ, suisque successoribus in perpetuum. Convenit apostolico moderamini pia religione pollentibus benivola compassione succurrere, et poscentium animis alacri devotione assensum impertiri. Ex hoc2 enima lucri potissimum apud conditorem omnium Deumb obtinere confidimus, dumc venerabilia loca ad meliorem statum nostro fuerint amminiculo reparata ; et in hoc debemus omne studium habere, ut, quia nostris peccatis exigentibus rerum ordo nimis turbatus est, illum, in quantum possumus, Deo largentied sustentare curemus. Proinde noverit sancta et universalis Ecclesia, nostrorumque tam præsentium quam futurorum solertiae, quia vir venerabilis Anselmusf, prædictæ civitatis episcopus, adiens nostram serenitatem, obtulit præsentiæ auctoritatesg prædecessorum nostrorum, apostilicorum virorum hujus sanctæ sedis Romanæ, in quibus continebatur qualiter ei omnes res ecclesiæ ; suæ perpelualiter ad deserviendum confirmaverinth, postulans atque humiliter observansi ut nos, morem præcedentium patrum sequentes, easdem res a sanctæ fidei cultoribus sub testamentorum traditionibusj eidem ecclesiæ delegatas, regumque Francorum testamentorumk munimine promulgatas, et apostolica auctoritatel a nostris prædecessoribus pridem destinatas, similim nostræ anctoritatisn privilegio corroboraremus. Cujus nos liberalitaliso benignam petitionem gratuito favore suscipimusp, ritumqueq ducentes id agere decrivimus. Res autem quas in præsentiarum ipsa retinet ecclesia hæ sunt : Monasterium sancti Evurtii. Monasterium sancti Liphardir cum rebus quæ sunt in Pontino, et in Maconensis pago, et in Provincia ex eadem abbatia pertinentibus, quarum hæc sunt nomina : in Pontino, villa Rahis, cum omnibus sibi rebus pertinentibus. Monasterium sancti Maximini monachorum. Item capellat sancti Maximini juxta murum. Monasterium sancti Petri virorum. Monasterium sancti Petri puellarum. Monasterium sanctæ Crucis Gargogilensisu. Monasterium sancti Aviti. Capellam sancti Privati. Cellam sancti Petri Tauriacencis, sancti Saturnini, sanctæ Mariæ Draviacensis, item sanctæ Mariæ fabricatæv, sancti Johannis, sancti Marcelli, sancti Martini Crevensis, sancti Martinix quæ est prope murum ipsius civitatis, sancti Laurentii, sancti Gervasii, Puteum sancti Sigismundi, sancti Vincentii, sancti Sergii, Bucum monasterium, Bellumcampum, Screonas, Marogilum, Prisciniacum, cum rebus omnibus ad prædicta monasteria et ad cellas pertinentibus. Sunt etiam hæ villæ : Silviniacus, Pelveriusy, Bullus, Manciacusz, Rofiacus, Cemonus, Castellanus, Veleres mansiones, et Novavilla, Liminiacus, Buxiacus, Nemaus, Cacionusa, Cambonus, Baverdonusb, et alodus quem Karolus Imperator serenissimus Theodrado dedit ad propriumc, et idem Theodradus memoratæ delegavitd ecclesiæ, et res cum mancipiis quas Deotimius et Agius ceteriquee Dei fideles eidem contuleref ecclesiæ. Res vero quas ipse venerabilis Anselmus episcopus a Radulfo rege recipiens stipendiis fratrum ejusdem ecclesiæ delegavit hæsunt : Clepiacus, Trienaus, Lauriacus, cum omnibus ad eas pertinentibus. Res autem quas jamdictus imperator Karolus eidem reddidit ecclesiæ, et postea gloriosus rex Ludovicus suo confirmavit præcepto hæ sunt : Basilicas, Ulmetus, Perpetiacusg, Geveniolus, Mariggillush, Lidiacus, Cadonnusi, cum villis ad se pertinentibus, Buxerola, Vienna, Viennaj, Limogilo, Silviniaco, cum aliis rebus et mancipiis ad easdem villas pertinentibus. Res etiam quas Karlomannus rex eidem ecclesiæ reddidit sunt hæ : In pago Biturico villa quæ vocatur Caltesius, et altera quæ vocatur Marsiacus. In pago Nervernensik ad eandem Caltesiaml pertinens, sive Pauliacum, cum omnibus longe lateque aut prope positis rebus, ad prædictas villas pertinentibus, et familia utriusque sexus. In pago etiam Blesiacom, villa quae vocatur Curtisn cum omnibus ad eam pertinentibus. Memoratas igitur cellas, monasteria, et villas, cum nonis et decimis quas ipsa ecclesia de comitatu et de aliis villis, quæ, in beneficio continentur, accipere consuevit, seu alias res cum rebus omnibus et mancipiis ad se pertinentibus, quas modo et tunc jure et legaliter ipsa tenebat ecclesia, apostolico nostræ auctoritatis ritu per hoc nostræ altitudinis scriptum eidem denuo confirmamus ecclesiæ, ut hac hujus apostolicæ sedis immunitate præfatus pontifex et futuri sæpedictæ ecclesiæ præsules per omnia et in omnibus quæ sibi necessaria fuerint utantur, suaque defendant, et liberam exinde et ex aliis rebus quæ eidem ecclesiæ a fidelibus Dei conlatæ sunt habeant potestatem. Obtulit interea jamdictus venerabilis præsul Aurelianensis ecclesiæ obtutibus nostris auctoritatemo immunitatis regum videlicet atque imperatorum, in qua eral insertum quod ipsi reges Francorum videlicet matrem ecclesiam, cui auctorep Deo ipse venerabilis episcopus præest, subq suo ipsius munimine ac devotioner consistere fecissent, et eorum immunitate auctoritatiss hactenus ab inquietudine judiciariæ protestatis eadem munita ac detensa fuisset ecclesia. Ob rei tamen firmitatem postulavit nos jamdictus venerabilis episcopust ut, sanctorum patrum morem sequendo, nostræ immunitatis privilegium eidem fieri censeremus ecclesiæ. Cujus petitionibus iterum libenter annuimus, et sanctorum patrum gesta roborando, hoc nostræ immunitatis privilegium sub interdicto apostolicæ constitutionis pro divini cultus amore et sanctæ religionis stabilitate adu ipsam Sanctam Sedem fieri decrevimus : perquod præcipimus atque jubemus ut nullus judex publicus vel quilibet ex judiciaria potestate tam præsentium quam futurorum in ecclesias aut loca seu reliquas possessiones quas moderno tempore in quibuslibet pagis vel territoriis juste et legaliter memorata tenet ecclesia, nec in eas res quæ deinceps a catholicis eidem conlatæ fuerint ecclesiæ, ad causas audiendas, vel freda aut tributa theloneaque exigenda, aut mansiones vel paratas faciendas, aut fidejussores tollendos, aut homines ipsius ecclesiæ tain ingenuos quam servos super terram ipsius commanentes distringendos seu alias redibitiones aut inlicitasv occasiones nostris et futuris temporibus aggredi audeat, neque ea quæ supra memorata sunt exigere penitus presumat ; sed liceat præfato præsuli suisque successoribus res prædictæ ecclesiæ, cum monasteriis, cellis, villis sibi subjectis, et rebus omnibus vel hominibus ad se pertinentibus vel aspicientibus, una cum telonei medietate et porta Farysiacax, sicut in præceptis regum continetur Francorum, vel etiam nonis et decimis de quibuscunque locis vel pagiss ibi pertinentibusy atque immunitatis nostræ defensione, remota totius judiciariæ potestatis inquietudine, quieto ac libero ordine possidere, atque pro incolumitate nostra seu etiam totius regni stabilitate et liujus Romanæ Sedis, nobis a Deo commissæ ejusque clementissima miseratione per immensum conservandi statuz una cum clero et populo sibi subjecto Dei immensam jugiter exorare clementiam et quicquid de præfatis rebus ecclesiæ jus fisci exigere poterat, in integrum eidem stabilimus ecclesiæ scilicet ut perpetuo tempore in eodem loco Deo famulantibus ad peragendum Dei servitium aucmentuma sit et supplementum. Et quia nostra sunt periculosa tempora, in quæ fines seculorum devenerunt, in quibus habundante iniquitate multorum refrigescitb karitas, eam auctoritatis prærogativam præfatæ matris ecclesiæ clero vel populo constituere et ordinare placuit, ne violentia secularis pote itiæ in succedendis præsulibus vim eis aliquam causa propinquitatis, seu turpisc lucri gratia, vel temeritatis arrogantia, inferre præsumat ; sed quem vel minima pars saniori consilio secundum Deum pro vitæ merito et sapiente doctrina sive ex ipsa provincia seu ex alia circumquaque posita eligere maluerit, hunc talem in pontificali cathedra subrogandum nulla judiciaria potestas contradicere possit. Illud etiam sub anathematis obligatione per illam auctoritatem quam Dominus noster Jesus Christus in beatod Apostolorum principe principibus tradidit Ecclesiæ, excommunicamus atque interdicimus, et ejusmodi privilegium apostolica interdictione æternaliter in eadem sede permanere decernimus, ut nulla omnino persona, videlicet vel quilibet causa adipiscendi pontificatus, seu quispiam adeptoe honoris donativo gratia adquisitionis tanquam ad se privata utilitate efficacius pertinentis, res ad eandem sanctam matrem ecclesiam pertinentes, ecclesias, villas, vel reliquas possessiones quas in præsentiarum sub suo retinet dominio vel ex hoc adquirere poterit, contradere vel alienare audeat, seu quisquamf secularisg potentiæ temerariæ cupiditatis exercens tyrannidem, easdem invadendo usurpare vel suis usibus vindicare præsumat. Videntes etiam tanti viri reverentiam multamque ingenitæ benignitatis modestiam, hanc auctoritatis manum petenti contulimus ut quicquid suis vel propriæ sedis vel monasteriorum circumquaque positorum congregationibus scripto bonæ voluntatis delegaverit, per successorum tempora inconvulsamh vigens, a nemine violari possit. Illud quoque nostro huic privilegio interseri placuit, ut si aliquis per retroacta annorum curricula usque ad hoc nostræ providentæ tempus aliquid ex rebus vel mancipiis jamdictæ ecclesiæ quolibet malo aut perverso ingenio, vel persecutione aliqua imminentei, seu qualibet tarditate vel negligentia interveniente, invadendo vel subtrahendo abstulit, vel si quilibet ex prædictæ ecclesiæ mancipiis quocunque malo ingenio a servitio ipsius se occultavitj, aut fuga lapsus substraxitk, et hoc prælatus ipsius ecclesiæ vel suil successores una cumsuism et testibus idoneis probare potuerint, ita per hoc altitudinis nostræ testamentum approbent, et in integrum quæ sua fuerint ipsa recipiat ecclesia sine alicujus contradictione vel intermissione potestatis. Verum ut hæc omnia firmius teneantur, quicunque exsequutoresn hujus nostræ auctoritatis, quam illi sanctæ matri ecclesiæ stabilivimus, et ejus in bono adjutores extiterint, hos, quantum nobis potestas a Deo per beatum Petrum collata est, sicut sanctæ Ecclesiæ cultoreso absolvimus. Illos vero qui contrarii quolibet modo extiterint, sub anathematis vinculo, nisi resipuerint, usque in diem Domini obliguamus. Pax et gratia Christi observantibus multiplicetur. Scriptump Theodori, notarii et subdiaconiq santæ Romanæ Ecclesiæ in mense januario, indictione undecima. Bene valete. Datum V idus januarii, per manum Nicholai primicerii Summæ Apostolicæ Sedis anno Deo propitio pontificatus domini nostri Leonis pontificis et universalis sextir papæ in sacratissima sede beati Petri apostoli tertio, in mense et indictione undecimas.