École des chartes » ELEC » Cartulaires d'Île-de-France » Sainte-Croix d'Orléans » Cartulaire » Janvier 1260

Charte d'affranchissement de 265 serfs de Beauce.

  • B Copie du XVIe siècle. Arch. dep. du Loiret, suppt du fonds de Sainte-Croix, reg. de Terminiers, fol. 7.
  • a Mémoires de la Société archéologique de l'Orléanais, tome XV, p. 443.
  • b Cartulaire de Sainte-Croix d'Orléans (814-1300), éd. Eugène Jarry et Joseph Thillier, Paris, 1906.
D'après b.

Universis presentes litteras inspecturis decanus totumque Aurelianensis ecclesie capitulum salutem in Domino. Notum facimus quod cum persone inferius nominate, in terra nostra de Belsia commorantes, essent homines et femine nostre de corpore et servilis conditionis, et eedem persone nobis humiliter supplicassent ut nos ipsas personas et earum filios et filias et omnes heredes quos habent et legitime de propriis corporibus imposterum procrearent ab omni jugo servitutis et quatuor denariis capitalibus annui census vel redditus, necnon et forismaritagio absolvere dignaremur, nos, attendentes multimoda commoditatum genera tam nostris hominibus et eorum heredibus quam nobis etiam et ecclesie nostre ex hujusmodi concessione libertatis provenire, ipsas personas pietatis intuitu et omnes heredes quos nunc habent et quos imposterum de propriis corporibus legitime procreaverint a jugo servitutis manumictimus et quatuor denariis capitalibus et forismaritagio in quibus nobis tenebantur omnino liberavimus sub conditionibus et pactionibus inferius insertis et adjectis. De voluntate ipsarum, non tamen causa onerande libertatis talia jura retinuimus et retinemus in ipsis consentientibus et in heredibus suis et rebus eorumdem, ad quemcumque locum se transferant, in terra et justicia nostra sitis, videlicet honorem debitum, reverentiam et ea que solent et debent liberti patronis suis exhibere. Item voluerunt et concesserunt predicte persone, nomine suo et nomine heredum suorum, quod non poterunt intrare aliquod commune nec fieri milites sine licentia nostra petita prius et obtenta ; et quod homines ecclesie Aurelianensis justiciabiles nobis per se vel per alium non trahent ad aliam justiciam quam ad justiciam nostram sive forum nostrum, quamdiu nos vel mandatum nostrum parati fuerimus eisdem justiciam exhibere ; nec possessiones quas habent vel habituri sunt in terra nostra vendere poterunt militibus aut nobilibus personis aut quocumque alio titulo in hujusmodi personas transferre sine licentia nostra, et propter hoc se et heredes et successores suos et omnia bona sua presentia et futura pariter obligarunt. Item actum est et conventum inter nos et predictas personas quod retinuimus et retinemus in predictis personis et eorum heredibus et successoribus suis tailliam ad beneplacitum nostrum, dum tamen in terra nostra hostisias vel possessiones habuerint seu fuerint residentes, non obstante prescriptione longissimi temporis seu aliquo privilegio indulto sive indulgendo a quocumque. Item census omnes, quos nobis prius debebant, tenebuntur ipse persone manumisse et heredes sui sive successores et illi ad quos bona, ratione quorum census nobis debentur, quocumque titulo devencrint, qui pro tempore fuerint et nobis et successoribus nostris singulis imposterum reddere et solvere. Insuper redditus omnes videlicet campipartem, decimam numeratam, moutonagium, frevenagium, pastum, corvagium, cornagium, charragium, relevagia ad placitum, quando ea contigerit evenire, item galinas, panes , et omnes reddebitiones et debita nobis et successoribus nostris, ut ante manumissionem hujusmodi faciebant, reddere tenebuntur cum omni justicia, districtu et aliis juribus et consuetudinibus quibuscumque, excepto quod ab omni jugo servitutis et quatuor denariis capitalibus et forismaritagio sunt predicte persone specialiter liberate prout superius est expressum. Sciendum est insuper quod de hiis omnibus et singulis supradictis tenendis et inviolabiliter observandis se obligarunt infrascripte persone et oneraverunt se et omnes heredes suos qui pro tempore fuerint et quoscunque alios successores et etiam possessiones quascumque prestito sacramento ab eisdem tactis sacrosanctis euvangeliis necnon et fide prestita corporali, et promiserunt et se obligarunt sub juramento et fide predictis quod ea omnia et singula supradicta inviolabiliter observabunt. Nomina autem predictarum personarum quas manumittimus sicut superius est expressum presenti pagina duximus inserenda. Et primo nomina hominum nostrorum et mulierum de Sogiaco... (XXVII)1... apud Provencheriam... (X)... Apud Uneau... (II)... Apud Menilouart... (VII)... Apud Boissoy... (VII)... Apud Villesevros... (X)... Apud Topineus... (XI)... Apud Valengelus... (II)... Apud Bouchet... (X)... Apud Villerdu... (XXI)... Apud Besilli (XIX)... Apud Rovroy... (IV)... Apud Mores... (VIII)... Apud Geminiacum... (XI)... Apud Villors... (XX)... Apud Terram Nigram... (VI)... Apud Faverolas... (XXII)... Apud Gomer... (XXI)... Apud Murellas... (VIII)... Apud Termenier... (XIII)... Apud Scalas... (IV).. Apud Gaubert... (XIV).. Item apud Mores... (VIII)1... In cujus rei testimonium ad petitionem predictarum personarum litteris presentibus sigillum nostrum duximus apponendum. Actum in capitulo . Datum eodem .


1 Les noms des serfs allongeraient inutilement ce texte ; on les trouvera au tome XV des Mémoires. Leur nombre seul a été noté ici.
1 Répétition du nom et du nombre (p. 408, l. 29), ou l'un Moret-sur-Conie et l'autre Moret (Rouvray) ?