École des chartes » ELEC » Cartulaires d'Île-de-France » Sainte-Croix d'Orléans » Cartulaire » Chartres, 1176

Lettres de l'évêque de Chartres relatives à l'accord de 1173, entre Sainte-Croix et Hubert de Péronville, précisant les conditions de la pêche.

  • A Original sur parchemin. Arch. dép. Loiret, G 377 ; mention Scriptum.1
  • a Cartulaire de Sainte-Croix d'Orléans (814-1300), éd. Eugène Jarry et Joseph Thillier, Paris, 1906.
D'après a.

In Domine Domini et salvatoris nostri. Ego Johannes, Dei gratia Carnotensis ecclesie minister humilis, omnibus in perpetuum. Universis tam futuris quam presentibus notum fieri volumus quod cum inter can nicos Sancte Crucis Aurelianensis et Hubertum de Spesunvilla contentio diu versaretur super hominibus de villa Galli, quos idem Hubertus in curia sua justiciare extra predictam villam ad mansiones suos de jure sibi contingente se dice[re]t et medietatem aque et piscature quantum territorium de villa Galli extenditur sui juris esse assereret, canonicis in contrarium proponentibus, consilio bonorum virorum in presentia nostra Deo volente sic inter eos compositum est. Recognovit predictus Hubertus medietatem surpradicte piscationis et aque juris canonicorum fuisse et esse debere, et tam predictam aquam quam piscaturam cum sua medietate communicari voluit. Si vero, quum aqua communis esse dinoscitur, aliquid canonicis et Huberto emolumentum inde comparatum fuerit, de utriusque partis consensu ipsis equaliter dividetur. Servientem sue partis custodem canonici ponent, Hubertus vero et heres suus similiter suum. Quorum uterque [tam] canonicis quam ipsi Huberto et heredi ejus fidelitatem exhibebit tantum pro consuetudinibus sibi proprie pertinentibus. Harundinetum quoque quod hospites ejusdem ville ad usus suos dinoscuntur habuisse libere possidebunt, ita tamen quod ipsum nec vendere nec dare poterunt alicui. Hoc quoque quod de eo residuum forte supererit, commune erit. Id etiam consensu utriusque partis superadditum est quod, finito termino venditionis piscature aque, pars partem conveniet et infra quindecim dies præ conventionem ad locum certum et diem ministerialis capituli et Huberti vel aliquis loco ejus in eadem villa Galli convenientes, scriptoribus piscature hinc inde adductis tam ab scriptoribus quam a venditoribus fide data quod in dampnum partis alterutrius nichil sit promissum vel datum, piscatura emptori plus offerenti, salvo utriusque partis commodo, concedetur. Hanc autem compositionem sub periculo fidei sue et juramenti quod tam seipsum quam filium suum Ar[chembaldum] in presentia Aurelianensis capituli prestitisse nobis confessus est, tam se quam filium suum fideliter observaturum promisit, et omisso sigillo comitis The[obaldi], quod canonicos carte sue imposituros ex promisso asserebat, nostro id et capituli Aurelianensis sigillo confirmari postulavit. Concessit etiam Hu[bertus] quod memoratos hospites extra villam Galli in jus de cetero minime traheret, sed infra villam congruis temporibus et competenti die eos placitaret. Quia vero ne predictus Hu[bertus] vel ejus heredes in jus ecclesie manus extenderet precavere nos oportuit, consuetudines in eadem villa sibi proprie pertinentes subscripsimus. Oblatas igitur pro singulis masuris habet II panes, II gallinas, II denarios, II eminas ordei ad magnam mensuram que valent IIIs minas justas ordei videlicet melioris illius territorii, quod si forte defecerit, competentis ordei. Si autem de panibus forte contentio em[er]serit, juxta consuetudinem terre Sancte Crucis reddentur. Corveias habebit, pro singulis masuris unam scilicet ad seminandum frumenti eminam melioris illius territorii, vel si defecerit, competentis. Ad omnem autem sationem frumenti hospites corveias laborabunt, ita tamen quod ordinatim ab omnibus corveias accipiat in masuris eorum et in terra non arata exceptis arpentis ipsorum et tempore competenti. Verum in accipiendis corveiis contra rationem ipsorum neminem molestabit. Singule carruce corveiarum pro procuratione unum denarium habebunt. Tempore autunni garbas corveiarum pro voluntate Hu[berti] ad villam Galli sive ad Spesunvillam homines deferent ; ubi vero trite et parate fuerint, a villa Galli usque Aurel[ianis], aut ad Castrum Dunum aut ad Firmitatem Villenoli portabunt. Singule quadrige singulos denarios pro procuratione habebunt ; in pascha in duabus masuris VI denarios pro agno habebit ; tempore rogationum de singulis masuris singulos panes. In decimis minutis nichil reclamant canonici. Custos vero corveiarum fidem omnibus faciet quod ultra totam summam corveiarum frumenti plus quam sextarium hominibus scienter ad deferendum non tradet. Preter has consuetudines nullas alias habet in villa Galli Hu[bertus] vel heres ejus nec habebunt. Si quis autem hospitum de consuetudinibus istis ei vel heredi suo injuriam fecerit Hubertus vel heres ejus ad diem rationabilem eum submonebit et infra villam Galli justiciabit. Tota vero alia justicia ad ecclesiam Sancte Crucis spectat. Decime et campipartes illius terre communes erunt, et cum emina equaliter dividentur et farragines similiter dividentur. Canonici autem et Hu[bertus] grangiam rationabilem de culmo vel harundineto tectam facient. Si vero preter submonitionem canonicorum Hu[bertus] sumptus in grangia sibi contingentes ponere noluerit, canonici et grangiam facient et farraginem totam propriam habebunt. Hubertus vero si defecerint similiter grangiam cum farragine habebit. Hec autem omnia tam se quam filium suum fideliter observaturos jurasse et uxorem suam concessisse, in presentia nostra confessus est et sub fidei sue et juramenti canonicis prestiti periculo fideliter observaturos promisit nobis. Quod ut ratum permaneret scripto commen lavimus et sigillo nostro roboravimus. Ex parte canonicorum testes affuerunt canonici et clerici Aurelianensis ecclesie Vincentius et Roginaldus, et Ernaldus Blesensis ; servientes quoque ejusdem ecclesie Albertus major, Theobaldus et Girardus. Ex parte Huberti : Gaufridus sacerdos, Hugo de Jalant, Paganus, Guido Briders, Therricus. Actum publice Carnoti, astantibus in presentia nostra Gaufredo decano, Gis[leberto] subdecano, Burc[ardo] concellario, Galterio Dunensi archiliacono. .


1 Cf. Ch. LXXXIII.