5- Thomas, ap.

5.1 Lectio prima.

Thomas discipulus Christi Didimus nominatus ' et juxta latinam linguam Christi geminus ac similis Salvatori * audiendo incredulus ' videndo fidelis fuit. Hic Evangelium predicavit ' Parthis ' Medis ' Persis Hirranisque ' et Bracianis1 * et intrans orientalem plagam ' et interna gentium penetrans ' ibi predicationem suam usque ad titu-[190a]-lum sue passionis perduxit. Hic lanceis transfixus occubuit in Calamina Indie civitate * ubi et sepultus est in honore.

• Isidorus Hispalensis, De ortu..., cap. 73, p. 209-211.
• CPL 1191

5.2a Lectio secunda.

Beda super Marcum.

Hic est Thomas qui interpretatur abissus ' vel geminus * quod grece dicitur Didimus. Que utraque interpretatio * bene congruit ejus statui. Didimus enim recte vocatur * propter dubium cor ' in fide resurrectionis dominice. Abyssus quoque dici potuit * cum altitudinem dominice virtutis ' resurrectione celebrata ' fide certa penetravit.

• Beda Venerabilis, In Marcum, I, CCSL 120, l. 1369-1374, p. 472.
• CPL 1355

5.2b

Gaufridus Carnotensis episcopus. Å .2

In hoc autem quod dubitans palpasse Domini vulnera legitur * primum quidem fides edificatur + cujus nobis et veritas simul innotescit probatione discipuli * et utilitas commendatione Domini. Nobis siquidem * explorator ille tam curiosus ' factus est testis fidelis. Nos illa nichilominus respicit sententia Salvatoris * beati qui non viderunt et crediderunt.

• Non inventum estb.

5.3 Lectio tercia.

Denique nos eadem lectio simul instruit ignorantes * et sollicitat dissimulantes + et consolatur pusillanimes * et arguit indignantes. Non enim credendus est iste pre ceteris minoris meriti fuisse * ut ipse solus judicaretur indignus Domini visione. Sed non eum vidit * quia non erat cum aliis quando venit. Quid dicis, amator singularitatis ? Communia loca ' communia opera ' communes orationes ' communem victum ' communes observantias quid fastidis ? Christus rex noster ' in medio terre salutem nostram operatus est ' Christus mortuus est * ut Dei filios in unum congregaret. Christus nascens * locum in diversorio non habuit. Christus moriens * duobus aliis hincinde crucifixis ' medius fuit. Christus resurgens * in medio discipulorum stetit.

5.4 Lectio quarta.

Sectemur ergo communem vitam + diligamus communem regulam ' instituta communa * et majorum emulemur exempla. Non simus ex his qui separant semetipsos * animales ' spiritum non habentes ' Dominum non videntes. Alioquin * quisquis es qui causaris ' quod omnes qui in circuitu tuo sunt visitans, a te transeat Dominus + considera * et invenies, nisi fallor ' te non esse cum ceteris ' qui non eum vides cum ceteris. Non te Spiritus vite sequitur a ceterorum unanimitate divisum * magis quam anima, membrum quod a ceteris sit precisum. Non te sequitur Christus in tua dispersione * qui non consuevit nisi colligere. Ergo dispersi caveant * dispersores paveant.

5.5 Lectio quinta.

Post dies octo * erat Thomas cum eis. Venit Jesus * et ait : « Pax vobis. » [cf. Jo. 20, 26] Christus nempe est qui semper de suorum pace et unitate letatur * et in pace factus est locus ejus. Dicit ergo Dominus Thome : « Affer manum tuam * et mitte in latus meum. » [cf. Jo. 20, 27] Ecce deprehensus es, o apostole ! Cuncta tibi replicantur a Domino * que pridie locutus fueras, velut de absente. Heu michi, Domine * tanquam non sint oculis tuis omnia nuda et aperta ' meos ab illis infideliter ' et insipienter avertens ' indigna cogito ' vana loquor ' operor prava ! Quam beatus, Domine, qui sub testimonio tuo semper agit ' loquitur ' meditatur ' et vivit * immo vero qui sub tuo testimonio se vivere semper attendit.

5.6 Lectio sexta.

Eyu, quid dixisti, Thoma ' « nisi videro non credam » [cf. Jo. 20, 25] + quasi tota mundi fabrica, te non credente, non salvaretur * vel angelorum curia turbaretur * vel Filio Patris confessio negaretur * vel aliud intolerabile quippiam timeretur ? « Mitte, inquit, manum * et cognosce loca clavorum. » Ac si diceret : « Quando quidem sic animum offirmasti ut aliter omnino credere renuas * mitte manum ' ut vel sic credas. » Quid autem mirum + si mira devotione mox exclamavit ' « Dominus meus et Deus meus ? » [Jo. 20, 28] Non enim erat jam quod de ejus divinitate ' quod de veritate resurrectionis aliquatenus hesitaret * quem nec arcerent claustra ' nec laterent secreta.

5.7a Lectio septima secundum Johannem, XX, f.3

In illo tempore * Thomas, unus ex duodecim, qui dicitur Didimus * non erat cum eis ' quando venit Jesus. Et reliqua.

• Jo. 20, 24.

5.7b

Omelia beati Gregorii pape. Å .

Iste unus discipulus defuit + reversus, quod gestum est audivit * audita credere noluit. Venit iterum Dominus * et non credenti discipulo4 latus palpendum prebuit + manus ostendit * et ostensa suorum cicatrice vulnerum ' infidelitatis illius vulnus sanavit. Quid, fratres carissimi ' quid inter hec animadvertitis ? Hoc non casu * sed divina dispensatione gestum est. Egit namque miro modo divina clementia + ut discipulus dubitans ' dum in magistro suo vulnera palparet carnis * in nobis vulnera sanaret infidelitatis. Plus enim nobis Thome5 infidelitas ad fidem ' quam fides credentium discipulorum profuit + quia dum ille ad fidem palpando reducitur * nostra mens, omni dubitatione postposita ' in fide solidatur.

• Gregorius Magnus, H II, 26, PL 76, 1201BC.
• PD II 15
• CPL 1711

5.8 Lectio octava.

Sic quippe discipulum post resurrectionem suam dubitare permisit + nec tamen in dubitatione deseruit * sicut ante nativitatem suam habere Mariam sponsum voluit ' qui tamen ad ejus nuptias non pervenit. Nam ita factus est discipulus, dubitans ' et palpans, testis vere resurrectionis * sicut sponsus matris ' fuerat custos integerrime virginitatis. Palpavit autem * et exclamavit : « Dominus meus * Et Deus meus ! » [Jo. 20, 28] Dicit ei Jesus : « Quia vidisti me * credidisti. » [Jo. 20, 29] Cum Paulus apostolus dicat ' « est enim fides sperandarum substantia rerum ' argumentum non apparentium » [Hebr. 2, 1] + profecto liquet * quia fides illarum rerum argumentum est ' que apparere non possunt. Que enim sunt apparentia * fidem non habunt ' sed agnitionem.

• ibid. 1201C-1202A.

5.9 Lectio nona.

[190b]

Dum ergo vidit Thomas ' dum palpavit + cur ei dicitur ' « Quia vidisti, me credidisti ? » Sed aliud vidit * atque aliud credidit. A mortali namque homine * Divinitas videri non potest. Hominem igitur vidit * et Deum confessus est ' dicens : « Dominus meus * et Deus meus ! » Videndo ergo credidit * qui considerando verum hominem ' hunc Deum quem videre non poterat ' exclamavit. Letificat autem valde * quod sequitur : Beati * qui non viderunt et crediderunt. [Jo. 20, 29] Qua nimirum sententia nos specialiter signati sumus * qui eum quem carne non vidimus ' mente retinemus. Nos signati sumus * si fidem nostram operibus sequimur. Ille et enim vere credit * qui exercet orando quod credit.

• ibid. 1202AB.