132- Hieronimus, pbr. et c.

132.N

Ex gestis ejus, que pro multa parte collecta sunt ex dictis ejus. Unde quod hic dicit, usque ad « vestem etc. »,1 sumptum est de Libro de illustribus viris. Å .

• < BHL 3869

132.1a Lectio prima.

Jeronimus in oppido Stridonis ' quod eversum a Gothis ' Dalmatie quondam Pannonieque confinium fuit ' patre Eusebio natus '

• PL 22, c. 175.
• (cf. Hieronymus, De viris illustribus, cap. 135, p. 65, l. 21-23.)

132.1b

vestem Christi puer Rome suscepit * ibique litteris grecis et latinis a primevo eruditus ' in gramatica Donatum ' in rethorica autem Victorinum preceptorem habuit. Postquam vero omne mundanarum studium litterarum adeptus est * probatissimorum monachorum habitum ' actusque imitatus est ' cupiditatem anime jugi sinceritate calcans ' voluptatemque corporis perenni frangens jejunio. Hic de se scribens asserit dicens :

• PL 22 c. 175-177.

132.1c

In epistola ad Eustochium.2

Cum ante annos plurimos ' domo ' parentibus ' sorore ' cognatis ' et quod his difficilius est consuetudine lautioris cibi me castrassem *

miser ego lecturus Tullium jejunabam. Post noctium crebras vigilias ' post lacrimas peccatorum * Plato sumebatur in manibus. Si quando autem prophetas legere cepissent * sermo horrebat incultus.

• PL 22 c. 177.
• (cf. Hieronymus, Epistola 22, ad Eustochium, Univ. de France 420 (1949), = 30, p. 144, l. 16-19 et 21-27.)

132.2 Lectio secunda.

Dum me itaque serpens antiquus sic illuderet * medullis infusa febre ' sic membra depasta sunt ' ut ossibus vix hererent. Interim3 parabantur exequie * cum subito in spiritu ad tribunal Judicis pertrahor + ubi tantum erat luminis ' et tantum ex circumstantium claritate fulgoris * ut projectus in terra sursum aspicere non auderem. Interrogatus conditionem ' christianum me esse repondi. Et judex : « Mentiris, ait. Ciceronianus es * non christianus. Ubi est enim thesaurus tuus * ibi est cor tuum. Et inter verbera ' nam cedi me jusserat * clamare cepi ejulans : « Miserere mei, Domine * miserere mei. » Tandem ad presidentis genua provoluti qui astiterant * precabantur ut adolescentie et errori locum penitentie commodaret. Ego vero dejerare cepi et dicere : « Domine, si unquam habuero codices seculares ' si legero * te negavi. » In hec verba dimissus * revertor ad superos ' oculos aperio lacrimarum ymbre perfusos. Nec sopor fuit inanis ' teste tribunali ante quod jacui ' liventes habuisse me scapulas plagas, me sensisse per somnium.

• PL 22 c. 177-178.
• (ibid. p. 144, l. 29 à p. 146, l. 5.)

Hucusque de epistola.4

132.3a Lectio tercia.5

Interea Jeronimus Romane Ecclesie presbiter dum per triennium clarus a popularibus veneratur + quidam ex clericorum monachorumque ordinibus quorum scribens vitia reprehenderat * eidem insidias paraverunt. Egressus igitur Romam et tendens ad orientem ' profectus est ad Gregorium Nazanzenum Constantinopolitane urbis episcopum * ut Sanctarum Scripturarum studiis erudiretur. Hoc autem discipulatu peracto ' in Syriam perrexit * et ad deserta loca ob agendam penitentiam accessit. Que vero ibidem pertulerit * verbis hujusmodi indicavit :

• PL 22, c. 178-179.

132.3b

In epistola eadem.6

Quotiens, inquit, constitutus in illa vasta solitudine que exusta solis ardoribus horridum monachis prestat habitaculum ' putavi me Romanis interesse deliciis ? Sedebam [219a] solus * quia amaritudine repletus eram. Horrebant sacco membra deformia * squalida cutis ' situm Ethiopice carnis adduxerat. Cotidie lacrime * cotidie gemitus. Et si quando repugnantem somnus imminens oppressisset * nuda humo vix ossa herentia collidebam. De cibis vero et potu taceo * cum etiam languentes aqua frigida utantur ' et coctum aliquid accepisse luxurie sit.

• PL 22 c. 179.
• (cf. Hieronymus, Epistola 22, ad Eustochium, ibid. = 7, p. 117, l. 5-15.)

132.4 Lectio quarta.

Ille igitur ego qui ob Gehenne metum tali me carcere damnaveram ' scorpionum tantum socius et ferarum * sepe choris intereram puellarum. Pallebant ora jejuniis + et mens desideriis estuabat * et in frigido corpore sola libidinum incendia pullulabant. Itaque omni auxilio destitutus * ad Jesu jacebam pedes et rigabam lacrimis ' crine tergebam * et repugnantem carnem ' edomandam inedia subiciebam. Memini me clamantem ' diem crebro junxisse cum nocte * nec prius a pectoris cessasse verberibus ' quam a Domino rediret increpante tranquillitas. Ipsam quoque cellulam meam quasi cogitationum consciam pertimescebam * et michi iratus ' solus deserta penetrabam. Sicubi concava vallium ' sicubi montium prerupta cernebam * me ibi in oratione locabam. Et ut michi testis est Deus * post multas lacrimas ' post Celo oculos inherentes ' nonnunquam videbat michi agminibus angelorum interesse.

• PL 22 c. 179.
• (ibid. p. 117, l. 15-28 et p. 118, l. 1-8.)

Hucusque de epistola.

132.5a Lectio quinta.

Quadriennio itaque dedicate penitentie exacto ' ad Bethleem oppidum Jeronimus remeavit * ubi sese obtulit permansurum. Omniumque librorum orationes ' quas pene memoriter retinebat ' relegens * diem jejunans deducebat ad vesperam. Plures autem ad eum protinus confluxerunt discipuli. Damasus autem papa * tunc ipsum ad scribenda volumina exhortatus est.

• PL 22 c. 179-180.

132.5b

In Libro de illustribus viris. Å .7

Cunctaque Hebreorum volumina8 vera editione in latinam linguam convertit * eaque omnia commentatus est.

Centum quoque triginta quinque virorum illustrium ecclesiasticos scriptores a passione Christi usque ad quartum decimum Theodosii annum in ordinem digessit * ut sciatur quanti et quales viri Ecclesiam fundaverint.

• PL 22 c. 182-183
• (cf. Hieronymus, De viris illustribus, cap. 135, p. 66 ; et praefatio, p. 1 l. 1-7 et p. 2 l. 19-20.)

132.5c

Denique tanta lassitudine fatigatus est * ut in stratu suo jacens ' funiculo trabe suspenso ' suppinisque manibus apprehenso erigeretur ' ut officium monasterii prout poterat exhiberet.

Per quinquaginta autem et sex annos sine ullo otio apud Bethleemiticos manens * totum replevit orbem spirituali opere.

• PL 22 c. 183-184.

132.6 Lectio sexta.

Quadam autem die * leo ingens claudicans ' claustrum ingressus est. Quo viso perterriti fratres in fugam versi sunt * sanctus vero Jeronimus velut hospiti eidem obviavit. Leo autem ut valuit * lesi pedis obtulit plantam. Vocatis autem fratribus * precepit ut lesum abluerent pedem. Quod dum factum fuisset * vulneratam a sentibus invenerunt plantam. Adhibita autem cura ' convaluit * omnique feritatis deposita rabie ' cepit inter eos quasi domesticum animal commorari. Nam injuncta asini sibi cura * in eundo ad pastum ' socius erat incessanter itineris ejus ' et defensor. In ipso autem presepii Domini ingressu ' saxum sculpendo monumentum fieri jussit Jeronimus * ubi positus est anno Theodosii junioris quarto decimo.

• Non inventum est in BHL 3869

Vite autem sue implevit ' tempus * annis nonaginta octo ' mensibus sex.

Ordinatus est autem Rome presbiter * etatis sue anno vicesimo nono.

• PL 22 c. 183, retrogradiendo.

Hucusque de gestis.

132.7a Lectio septima.

Hic est Jeronimus * qui preterea que dicta sunt superius ' multa nobis de seipso declaravit scribens in hunc modum :

132.7b

Ad Rusticum monachum. Å .9

Dum essem, inquit, juvenis ' et incentiva viciorum crebris jejuniis frangerem + mens tamen cogitationibus estuabat * ad quam edomandam10 cuidam fratri qui ex hebreis crediderat me in disciplinam dedi ' ut discerem alphabetum hebraicum. Quid autem laboris ibi sustinuerim * testis est conscientia eorum qui mecum duxerunt vitam.

• Hieronymus, Epistola 125, ad Rusticum monachum, Univ. de France 426 (1961), = 12, p. 124, l. 23 usque p. 125, l. 8 (valde abr.).
• CPL 620

132.7c

Et iterum dicit :

Idem super Epistolam ad Galathas. Å .11

Plusquam quindecim anni sunt ex quo nunquam in manus meas gentilium litterarum quilibet auctor ascendit + sed siquid fortassis obrepit dum loquimur * velut antiqui per nebulam somnii recordamur.

• Hieronymus, In Epistolam ad Galatas, III, cap. I, PL 26, c. 427B.
• CPL 591

132.7d

Et iterum :

Idem ad Albigensem.12

Nichil a pueritia ita vitare conatus sum * ut animum tumentem et erectam cervicem ' Dei contra se odia provocantem.

• Hieronymus, Epistola 76, Ad Abigaum Spanum, Univ. de France 423 (1953), = 1, p. 37, l. 22-24.
• CPL 620

132.8a Lectio octava.

Ad Cromatium. Å .

Et iterum dicit :

Ad Cromatium.13

Ego in scelerum meorum latens sepulchro ' peccatorumque vinculis colligatus * dominicum illum clamorem expecto : « Jeronime, veni foras. »

Ego denique etiam omnia tuta timeoa.

• Hieronymus, Epistola 7, ad Cromatium, Univ. de France 420 (1949), = 3, p. 23, l. 1-3 et l. 21-22.
• CPL 620

132.8b

Idem ad Asselam. Å .14

Gratias autem ago Deo * quia dignus sum habitus quem oderit mundus.

Maleficum me garriunt *

sed scio ad Regnum Celorum perveniri per infamiam et bonam famam.

• Hieronymus, Epistola 45, ad Asellam, Univ. de France 421 (1951), = 6, p. 99, l. 14-16 et p. 100, l. 1 et l. 6-7.
• CPL 620

132.8c

Idem in Libro de illustribus viris. Å .15

Ego quidem novum [219b] testamentum grece fidei edidi + vetus quoque juxta veritatem hebraicam transtuli * plura et alia scripsi et transtuli.

• Hieronymus, De viris illustribus, cap. 135, p. 66, l. 21-22 et n. ad lineam 21b.

132.8d

Contra Vigilancium. Å .16

Operis autem ac studii mei est ' multos legere * ut ex plurimis diversos flores carpam que bona sunt electurus.

• Hieronymus, Epistola 61, ad Vigilantium, Univ. de France 422 (1953), = 1, p. 110, l. 19-22.
• CPL 611

132.8e

Idem contra Ruphinum. Å .17

Ceterum in monasterio hospitalitati ex corde intendimus + et omnes ad nos venientes ' preter solos hereticos ' leta fronte suscipimus * ac venientium pedes abluimus.

• Hieronymus, Apologie contre Rufin, SC 303, III, = 17, l. 29-31, p. 258, et l. 33-35, p. 260.
• CPL 613

132.9a Lectio nona.

Augustinus contra Julianum. Å .

Non ergo contempnendum arbitretis sanctum Jeronimum ' qui greco et hebreo et latino eruditus eloquio ' ad orientalem Ecclesiam transiens ' locis sanctis ' et in litteris sacris usque ad etatem decrepitam vixit * omnesque vel pene omnes qui ante illum de doctrina ecclesiastica scripserant ' legit.

• Augustinus, Contra Julianum, I, cap. 7, PL 44, = 34, c. 665.
• CPL 351

132.9b

Ysidorus, in Libro ethimologiarum sexto. Å .18

Hic itaque trium linguarum peritus ' ex hebreo in latinum Scripturas Sacras eloquenter transfudit + cujus interpretatio ceteris antefertur * quoniam et verborum tenacior est ' et perspicuitate sententie clarior ' atque ut pote a christiano interprete verior.

• Isidorus Hispalensis, Etymologiae, VI, = 4, de interpretatibus, 5.
• CPL 1186

132.9c

Sigibertus Jamblacensis. Å .19

Idem quoque psalterium ' quod juxta Septuaginta interpretes in omnibus Ecclesiis cantabatur * correxit. Quo iterum viciato ' novum psalterium composuit * ejusque rogatu papa Damasus in gallicanis Ecclesiis illud cantari ' et in fine psalmorum ' « gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto » ' dici instituit.

• Sigibertus Gemblacensis, Chronica, ad annum 382, MGH SS VI, p. 302, l. 40-42, 47 et 53-54.