35- Annunciatio Dominica

35.1 Lectio prima.

Vidi portam in domo Domini clausam. Et dixit angelus ad me : « Porta hec quam vides clausa erit et non aperietur * et vir non transibit per eam + quoniam Dominus solus intrat et egreditur per eam * et erit clausa in eternum. » [Ez. 44, 2] Sed melior prophetie adimplecio. « Quid est porta in domo Domini clausa » + nisi quod Maria semper erit intacta ? Et quid est « homo non transibit per eam » + nisi quod Joseph non cognoscet eam ? Et quid est ' « Dominus solus intrat et egreditur per eam » + nisi quod Spiritus Sanctus impregnabit1 eam et angelorum Dominus nasceretur per eam ? Et quid est « clausa erit in eternum » + nisi quod Maria virgo est ante partum ' et virgo in partu ' et virgo [post] partum ?

• Ps. Augustinus, s sup. 195, PL 39, cap. 1, c. 2107.
• AF I 5
• CPL 368, PLS II, c. 854, CPP 980

35.2 Lectio secunda.

Dicat ergo Maria : « Porta facta sum Celi * janua facta sum filio Dei. Illa facta sum janua clausa per quam egressus est parvus ad suos2 crucifixores * qui ad discipulos suos clauso cenaculi ostio ' ut Deus ingressus est homo. Ipse enim ad discipulos per ostia ingressus est clausa * qui natus e ventre meo me matrem dimisit intactam. Adimplevit ventrem meum divinitate * et uterum meum non evacuavit castitate. Exivit ex ventre meo gyganteo cursu magnificus * et venter meus non est pudore vacuatus. Nec in conceptione inventa sum sine pudore * nec in parturitione inventa sum cum dolore. »

• ibid. cap. 1, c. 2107-2108.

35.3 Lectio tercia.

O Maria laudabilis inter feminas * cujus ab angelo salutatur virginitas ! Sola impregnata nec viciata + exonerata nec vacuata * quia sic es ab angelo salutata : Ave, inquit, gratia plena * Dominus tecum. [Luc. 1, 28] Felix umbilicus castitatis * quem amplexus non tetigit maritalis ! Considero conceptum tuum, beata virgo, et expavesco + intueor partum tuum ' et contremisco * adoro filium tuum et revivisco. Enarra, obsecro, michi * quomodo meruisti dici mater Dei sponsaque filii Dei. Quod, quero, indica michi + sed colloquenti tecum ignosce michi * quod audeam tibi loqui servus ' atque utinam vel bonus ' et non inutilis et malus. Ignosce michi quod audeam cum sponsa Domini mei confabulari * et tamen indica michi quomodo potuerit per te Dei filius3 generari.

• ibid. cap. 1-2, c. 2108.

35.4 Lectio quarta.

Audite, fratres, Mariam nobiscum colloquentem ' carne absentem ' spiritu presentem + verecundia virginali vultum avertentem a collocutore * et indicantem quomodo inpregnata sit a Creatore. « Eram, inquit Maria, in domo mea puella Judea * ex semine David regis generata. Adulta facta sum ' et desponsata conjugi + et placui alteri ' non interveniente adulterio * sed intercedente Spiritu Sancto. Desponsata sum homini Judeo * et placui homini Deo. Desponsavit me vir Judeus * adamavit me Christus Deus.

• ibid. cap. 2, c. 2108.

35.5 Lectio quinta.

Ignoravit quidem Joseph sponsus meus ' quod me adamasset Deus meus * et putavit quod adulterio inpregnatus esset venter meus. Namque ignorante Joseph sponso meo ' venit ad me quidam magnus Christi paranimphus ' non patriarcha primus ' aut propheta egregius * sed Gabriel archangelus ' facie rutilans ' veste choruscans ' incessu mirabilis ' aspectu terribilis. Visitavit me et perturbavit + salutavit * dixitque4 michi : Ave Maria, gracia plena * Dominus tecum. Dominus tecum, inquit * sed plusquam mecum. Dominus tecum * sed non sicut mecum. In me enim licet sit Dominus ' memet ipsum creavit Dominus * per te autem nasciturus est Dominus.

• ibid.

35.6 Lectio sexta.

Ita Dominus est tecum * ut sit in corde tuo ' et sit in utero tuo. Adimple-[196d]-at mentem tuam * adimpleat ventrem tuum. Procedat formosus de utero tuo * tanquam sponsus de thalamo suo. [Ps. 18, 6] Egrediatur rex ex intimo ventre tuo ' tanquam sponsus de cubili suo + procedat princeps ex aula regali * ita ut virginitatem tuam non faciat violari. Dixitque illi : « Quomodo fiet istud [Luc. 1, 34] ut utero gravescam pudico + et immunis sim a marito ' quem penitus non cognosco ? Desponsata namque sum homini justo. Sed si illum non cognovero + unde erit quod generabo ? Sed si fieri potest ut concipiam intacta ' et generem clausa + indica modum * et paratum invenies animum meum. » Refert Angelus modum conceptionis * quod in verbo fieret Salvatoris. « O, inquit, Maria * Spiritus Sanctus superveniet in te ' et virtus Altissimi obumbrabit tibi. » [Luc. 1, 35]

• ibid.

35.7a Lectio septima.

Secundum Lucam, I°.5

In illo tempore * missus est angelus Gabriel a Deo in civitatem Galilee, cui nomen Nazareth, ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Joseph, de domo David * et nomen virginis erat Maria. Et reliqua.

• Luc. 1, 26-27.

35.7b

Omelia venerabilis Bede presbiteri.

Exordium redemptionis nostre, fratres carissimi ' hodierna nobis sancti evangelii lectio commendat * que angelum de celis a Deo missum narrat ad Virginem ' ut novam in carne nativitatem filii Dei predicaret ' per quam nos abjecta vetustate noxia renovari ' atque inter filios Dei computari possimus. Ut ergo ad promisse salutis mereamur dona pertingere * primordium ejus intenta curemus aure percipere.

• Beda Venerabilis, H I 3, CCSL 122, l. 1-7, p. 14.
• PD I 11
• CPL 1367

35.8 Lectio octava.

Missus est, inquit, angelus Gabriel a Deo in civitatem Galilee cui nomen Nazareth * ad virginem desponsatam viro ' cui nomen erat Joseph. [Luc. 1, 26-27] Aptum profecto humane restaurationis principium + ut angelus a Deo mitteretur ad virginem partu consecrandam divino * quia prima perditionis humane fuit causa ' cum serpens a Diabolo mittebatur ad mulierem spiritu superbie decipiendam + immo ipse in serpente Diabolus veniebat * qui genus humanum deceptis parentibus primis ' immortalitatis gloria nudaret. Quia ergo mors intravit per feminam * apte rediit et vita per feminam. Illa a Dyabolo seducta per serpentem ' viro gustum necis obtulit * hec a Deo edocta per angelum ' mundo salutis actorem6 edidit.

• ibid. l. 8-19, p. 14.

35.9 Lectio nona.

Missus est ergo angelus Gabriel a Deo. Raro autem legimus * quia apparentes hominibus angeli designentur ex nomine. Verum quotienscumque fit * ideo utique fit ' ut etiam nomine ipso quid ministraturi veniant insinuent. Gabriel namque * « fortitudo Dei » dicitur. Et merito tali nomine prefulget + qui nascituro in carne Deo testimonium perhibet * de quo propheta in psalmo : Dominus, inquit, fortis et potens * Dominus potens in prelio. [Ps. 23, 8] Illo nimirum prelio * in quo potestates aereas debellare ' et ab earum tyrannide mundum veniebat eripere. Ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Joseph de domo David * et nomen virginis Maria. [Luc. 1, 27] Quod dicitur de domo David * non tantum ad Joseph sed etiam pertinet ad Mariam. Legis namque erat preceptum * ut de sua quisque tribu ac familia duceret uxorem.

• ibid. l. 19-33, p. 14-15.