École des chartes » ELEC » Le sanctoral du lectionnaire de l'office dominicain (1254-1256) » [PROPRIUM DE SANCTIS] » [PARS HIEMALIS] » 6- Stephanus, protom.

6- Stephanus, protom.

td, 26 XII

In natali sancti Stephani prothomartyris.

6.1 Lectio prima.

Sermo Fulgentii. Å .1

Heri celebravimus temporalem sempiterni regis natalem * hodie celebramus triumphalem militis passionem. Heri rex noster trabea carnis indutus ' de aula uteri virginalis egrediens ' visitare dignatus est mundum * hodie miles de tabernaculo corporis exiens ' triumphator migravit ad Celum. Ille sempiterne Deitatis majestate servata ' servile cinctorium carnis assumens ' in hujus seculi campum pugnaturus intravit * iste depositis corruptibilibus corporis indumentis ' ad Celi palatium pereniter regnaturus ascendit. Ille descendit carne velatus * iste ascendit sanguine laureatus. Ascendit iste lapidantibus Judeis * quia ille descendit letantibus angelis.

  • Fulgentius, s 3, CCSL 91A, l. 1-12, p. 905a.
  • PD I 27
  • CPL 830, PLS III, c. 1333

6.2 Lectio secunda.

Gloria in excelsis Deo ' [Luc. 2, 14] heri exultantes sancti angeli cantaverunt * hodie Stephanum letantes in suum consortium susceperunt. Heri Dominus exivit de utero virginis * hodie miles egressus est de ergastulo carnis. Heri Christus pro nobis pannis est involutus * hodie Stephanus stola est ab eo immortalitatis indutus. Heri presepis angustia Christum portavit infantem * hodie immensitas Celi ' suscepit Stephanum triumphantem. Solus descendit Dominus * ut multos elevaret. Humiliavit se rex noster * ut suos milites exaltaret. Qui enim corpori suo virginis preparavit uterum * ipse martiri suo aperire dignatus est Celum. Dominus Christus angustias intrare non dedignatus est uteri * ut animam Stephani latitudo susciperet Celi.

  • ibid. l. 12-24, p. 905.

6.3 Lectio tercia.

Invicte in Stephano virtutis insigne enituit * que nec frementium sevitiam formidavit ' nec lapidantium ictibus devicta succubuit. Quod vero est tam insuperabile genus armorum ' quo munitus sevientes argueret ' lapidantes non repercutiens, sed patiens superaret + insuper et occisus, aulam Regni celestis vivus et coronatus intraret ? Procul dubio munimine regio septus * nullatenus est ab adversariis superatus.

Caritas ergo que de celo ad terram deposuit Christum * ipsa Stephanum de terris elevavit ad Celum. Caritas que precessit in rege * ipsa subsequenter refulsit in milite.

  • ibid. l. 30-40 et 49-51, p. 906.

6.4 Lectio quarta.

O admiranda ubique potentia Salvatoris * o predicanda indesinenter2 gratia Redemptoris ! Ostendit in matre ' virginitatis eterne miraculum * demonstravit in martyre ' invicte caritatis indicium. Et sicut in matre Domini non potuit virginitas violari * sic in martiris mente non potuit Christi caritas ' tanto sevientium agmine superari. Stephanus ergo ut nominis sui coronam meruisset accipere + caritatem pro armis habebat * et per ipsam ubique vincebat. Per caritatem Dei ' sevientibus Judeis non cessit * per caritatem proximi pro lapidantibus intercessit.

  • ibid. l. 51-62, p. 906.

6.5 Lectio quinta.

Per caritatem arguebat errantes ut corrigerentur * per caritatem pro lapidantibus orabat ne punirentur. Caritatis virtute subnixus ' vicit Saulum crudeliter sevientem * et quem habuit in terra persecutorem ' in celo meruit habere consortem. Ipsa sancta et indefessa caritas desiderabat orando adquirere * quos nequivit monendo convertere. Neque enim existimandus est ' tunc inimicos dilexisse, cum pro eis oraret * et non dilexisse, cum eorum incredulitatem increpando argueret.

  • ibid. l. 62-71, p. 906-907.

6.6 Lectio sexta.

Ipsa enim sancta caritas firmam servavit in oratione patientiam * que rigidam tenuit in correptione censuram. Et ideo in oratione audiri meruit lenitas * quia sine caritate non fuit in correptione severitas. Ac per hoc, sive orando, sive corripiendo ' caritatem beatus Stephanus reservavit * quia utrobique salutem errantium cogitavit. Et indicio sancte orationis ostendit * increpationem illam non fuisse odii ' sed amoris. Hoc autem faciens ' et presentibus caritatem exhibuit * et utile nimis exemplum posteris dereliquit.

  • ibid. l. 72-80, l. 907.

6.7a Lectio septima secundum Matheum, XXIII, g.3

In illo tempore * dicebat Jesus turbis Judeorum ' et principibus sacerdotum : « Ecce ego mitto ad vos prophetas et sapientes et scribas + et ex illis occidetis ' et crucifigetis * et ex eis flagellabitis in synagogis vestris. » Et reliqua.

  • Mat. 23, 34.

6.7b

Omelia beati Jeronimi presbiteri. Å .

Ecce ego mitto ad vos prophetas et sapientes et scribas. [Mat. 23, 34] Observa juxta Apostolum scribentem ad Corinthios ' varia esse dona discipulorum Christi * alios prophetas, qui ventura predicant + alios sapientes, qui noverint quando debeant proferre sermonem * alios scribas in lege doctissimos.4 Ex quibus lapidatus est Stephanus ' Paulus occisus ' Petrus crucifixus * flagellati in Actibus apostolorum discipuli.5 Et persecuti sunt eos de civitate in civitatem * expellentes [190c] de Judea ' ut ad gentium populum transmigrarent.

  • Hieronymus, In Matheum, IV, CCSL 77, p. 218-219, l. 273-285.
  • PD I 30
  • CPL 590

6.8 Lectio octava.

Ut veniat super vos omnis sanguis justus qui effusus est super terram a sanguine Abel justi, usque ad sanguinem Zacharie filii Barachie * quem occidistis inter templum et altare. [Mat. 23, 35] De Abel nulla est ambiguitas * quin hic sit quem Cayn, frater suus, occiderit. Justus autem non solum ex Domini nunc sententia ' sed etiam ex Genesis testimonio comprobatur * ubi accepta ejus a Deo narrantur munera. Querimus igitur quis sit iste Zacharias filius Barachie * quia multos legimus Zacharias.6 In diversis diversa legi * et debeo singulorum opiniones ponere. Alii Zachariam filium Barachie dicunt + qui in duodecim prophetis undecimus est * patrisque in eo nomen consentit. Sed ubi occisus est inter templum et altare ' scriptura non loquitur * maxime cum temporibus ejus vix ruine templi fuerint.

  • ibid. p. 219, l. 286-302.

6.9 Lectio nona.

Alii Zachariam patrem Johannis intelligi volunt * ex quibusdam appocriphorum somniis approbantes ' quod propterea occisus sit ' quia Salvatoris predicaret adventum. Et hoc quia de Scripturis non habet auctoritatem * eadem facilitate contempnitur qua probatur. Alii istum volunt esse Zachariam qui occisus est a Joas rege Jude inter templum et altare * sicut Regnorum narrat hystoria. Sed observandum quod ille Zacharias non fuerit filius Barachie * sed filius Jojade sacerdotis. Unde et Scriptura refert : Non fuit recordatus Joas patris ejus Jojade * que sibi fecisset bona.7 [2 Par. 24, 22] Cum ergo Zachariam teneamus ' et occisionis consentiat locus * querimus quare Barachie dicitur filius, et non Jojade. Barachias in lingua nostra benedictus Domini dicitur * in quo sacerdotis Jojade justitia ' hebreo nomine demonstratur.

  • ibid. p. 219-220, l. 302-315.

a Egalement utilisé en 11.3.
1 Sermo... Å .] in marg.
2 indesinenter] indesignenter a.c.
3 XXIII°, g] in marg.
4 punctus versus + littera notabilior.
5 punctus versus + littera notabilior.
6 Z. filius... Zacharias] add. in marg.
7 fecisset bona] inv. a.c.