École des chartes » ELEC » Le sanctoral du lectionnaire de l'office dominicain (1254-1256) » [PROPRIUM DE SANCTIS] » [PARS HIEMALIS] » 8- Innocentes

8- Innocentes

s, 28 XII

In festo sanctorum Innocentium.

Sermo Johannis episcopi. Å .

8.1 Lectio prima.

Dedicatur novus ab infantibus sermo * sanctis laudibus Christi. In gloriam Domini * primam vocem aperiunt Innocentes. Fiunt diserti laude * qui fuerant imperiti sermone. Offerunt Domino primitias lingue * novos oris immolant fructus. Infantia enim, que per etatem loqui non noverat * gloriam Domini cum gaudio resonabat. Ostendunt laudibus Dominum * suffragiis predicant Christum. Fiunt interea pueri sine magistro diserti ' docti sine doctore * eruditi sine eruditore. Agnoscunt Christum ' predicant Dominum + non quem persuasio humana docuerat * sed quem Divinitas innocentibus inspirabat.

  • Chrysostomus latinus, s 5, PL 95, 1176AB.
  • CPL 920a, PLS IV, c. 655
  • PD I 35

8.2 Lectio secunda.

Erigitur itaque infantium etas in laudem * que delictorum non noverat crimen. Dignus a dignis laudatur * et innocens innocentium testimonio predicatur. Accipiunt enim a Christo * et reddunt. Uno enim tempore et qui dederat recipit + et qui acceperat reddit * dum ejus laudes illi ab infantibus referuntur.

Sed quam laudem intulerunt, quero + qui loqui non norant ? Loqu[u]ntur sanguine * quod lingua non possunt. Passione canunt * quod sermone non norunt. Occisi predicant * quod vivi non poterant. Nec novum ' quod innocens sanguis aut Deo referat laudes ' aut suas indicet passiones + cum Abel sanguis clamet ad celum * et occisorum anime ab altari vociferentur ad Deum. Licuit ergo sanguine loqui * quibus lingua non licuit.

  • ibid. 1176B-D.

8.3 Lectio tercia.

Impleta sunt prophetie verba dicentis : Vox in Rama audita est, ploratus ' et ululatus ' Rachel plorans filios suos * et noluit consolari, quia non sunt. [Jer. 31, 15 ; Mat. 2, 18] Rachelem Ecclesie esse personam * nemo est qui abnuat. Sed duo in illa diversa conspicio * fletum et consolationis contemptum. Si enim flevit + cur consolari contempsit ? Aut si consolari contempsit + cur flevit ?

Sed ut compendio diversitatum causa reddatur + conditio a matre defletur * sed spe glorie consolatio humana contempnitur. Pietatis affectus in fletibus declaratur * sed ex occisorum gloria repudium consolationi indicitur. Pugnant in matre affectus et fides * humanitas cum devotione concertat. Plangit affectus * sed fides exultat. Deflet humanitas * sed devotio consolatur. Licuit enim matri humaniter flere * non licuit consolatione humanitus indigere.

  • ibid. 1176D-1177A.

8.4 Lectio quarta. [191a]

O beata lactentium gloria * quibus pro Christo contigit dedicare martyria ! Experiuntur tempore uno nativitatem et mortem + ingressum et exitum ' principium et occasum * ut ipsis posset contingere ' uno tempore ' et ingredi mundum ' et dedicare martyrio Celum. Probat novos exercitus Christus * legiones lactentes victoria perpetrata coronat. Fiunt pro Christo victores * qui etate fuerant coequales. Fiunt sine certamine fortes * sine pugna victores.

Mercantur pena martyrium + gloriam sanguine comparant * vitam eternam temporali morte commutant.

  • ibid. 1177B-C.

8.5 Lectio quinta.

Transmittit infantes infans Christus ad Celum + offert nova exenia Patri * primitias fructuum exhibet genitori. Ostendit futuram fecundissimam messem * dum in semine tantam exhibet ubertatem. Derisit se ' derisit hostilis immanitas * que putavit turbare posse consilium Dei ' gloriam Christi ' salutem necessariam mundi. Sed contulit infantibus multis martyrium * dum infantem querit occidere Christum. Prestat hostis dum nocet * beneficium tribuit cum occidit Invideret enim eorum glorie, si amaret * quia alie sunt terrestres pugne ' alie celestes victorie. In prelio Christi, moriendo vivitur + cadendo surgitur * victoria per interitum comparatur.

  • ibid. 1177C-D.

8.6 Lectio sexta.

Augustinus in sermone de Epiphania  « Sollempnitas quam hodie celebramus. » 1

O parvuli beati + modo nati ' numquam temptati * nondum luctati ' tam coronati ! Ille de vestra corona dubitavit in passione pro Christo * qui etiam baptismum parvulis prodesse non existimat Christi. Non habebatis etatem ' qua in passurum Christum crederetis * sed habebatis carnem in qua pro passuro Christo passionem sustineretis. Nullo modo istos infantes desereret gratia Salvatoris * qui venerat querere quod perierat [cf. Mat. 18, 11] ' non solum in carne nascendo ' verum etiam in cruce patiendo. Nam qui potuit natus habere predicatores angelos ' narratores celos ' adoratores magos + potuit et illis ne pro eo sic morerentur prestare * hos si sciret illa morte perituros ' et non potius majori felicitate victuros. Absit ut ad liberandos homines veniens ' de illorum premio qui pro eo interficiebantur nichil egerit * qui pendens in ligno ' pro eis a quibus interficiebatur oravit.

  • Ps. Augustinus, s dub. 373, cap. 3, PL 39, c. 1664D-1665A.
  • PLS II, c. 403, CPP 739

8.7a Lectio septima secundum Matheum, II, d.2

In illo tempore * angelus Domini apparuit in somnis Joseph, dicens : « Surge et accipe puerum ' et matrem ejus ' et fuge in Egiptum * et esto ibi usque dum dicam tibi. » Et reliqua.

  • Mat. 2, 13.

8.7b

Omelia venerabilis Bede presbiteri.

De morte preciosa martirum Christi innocentium ' sacra nobis est, fratres carissimi, evangelii lectio recitata * in qua tamen omnium Christi martirum preciosa est mors designata. Quod enim parvuli occisi sunt * significat ' per humilitatis meritum ad martirii perveniendum gloriam + et quia, nisi conversus fuerit quis, et effectus ut parvulus [cf. Mat. 18, 3] * pro Christo animam non possit dare. Quod in Bethleem ' et in omnibus finibus ejus occisi sunt * ostendit non solum in Judea ' unde Ecclesie cepit origo + sed et in omnibus ejusdem Ecclesie finibus, quacumque per orbem diffusa est, persecutionem sevituram3 perfidorum * et piorum patientiam esse coronandam.

  • Beda Venerabilis, H I 10, CCSL 122, l. 1-11, p. 68.
  • PD I 36
  • CPL 1367

8.8 Lectio octava.

Qui bimi occisi sunt * doctrina et operatione perfectos indicant. Qui vero infra * simplices vel ydiotas ' fidei tamen non ficte constantia fortes ' eque denuntiant. Quod illi quidem occisi sunt ' sed Christus qui querebatur illesus evasit * insinuat ' corpora quidem ab impiis posse perimi + sed Christum, pro quo persecutio tota sevit ' nullatenus, eis vel viventibus vel occisis, posse aufferri ' sed eos veraciter contestari * quia sive vivimus ' Domino vivimus ' sive morimur Domino morimur. Sive enim vivimus ' sive morimur * Domini sumus. [Rom. 14, 8]

  • ibid. l. 11-20, p. 68.

8.9 Lectio nona.

Quod autem juxta vaticin[i]um Jeremie vox in Rama, id est in excelso, audita est ' ploratus et ululatus multus [Hier. 31, 15] * manifeste denuntiat ' luctum sancte Ecclesie, quo de injusta membrorum suorum nece gemit ' non ut hostes garriunt in vacuum cedere + sed usque ad solium superni ascendere Judicis * et sicut prothomartiris Abel ' ita etiam sanguinem ceterorum martirum ' de terra clamare ad Dominum ' juxta illud viri sapientis : Non despiciet preces pupilli *4 nec viduam ' si effundat loquelam gemitus. Nonne lacrime vidue ad maxillam descendunt + et exclamatio ejus super deducentem eas ? [Eccli. 35, 17-19]

  • ibid. l. 20-29, p. 68-69.

a Les 16 sermons du Chrysostome latin qui sont rassemblés par Paul Diacre sous le nom de beatus Johannes (PD I 35, 68, 70, 72, 85, 88, 89, 91, 93 ; II 56, 71, 72, 89, 91, 120, 130 ; = CPL 920-935) sont l'œuvre d'un seul et même auteur, selon CPL 935.
1 Augustinus... celebratur] in marg., quamobrem incipit sermonis et in rubrica apparet.
2 II, d] in marg.
3 sevituram] servituram a.c.
4 pupilli *] add. in marg.