École des chartes » ELEC » Cartulaires d'Île-de-France » Vaux-de-Cernay » Tome premier 1118-1250 » Seconde moitié XIIe siècle » 1163, 2-5 mart

Alexander, papa III, quamplurimas donationes confirmat et abbatiam Vallium Sarnaii sub sua protectione suscipit.

  • B Copie. — Déclaration de 1511, fº 15.
  • a Cartulaire de l’abbaye Notre-Dame des Vaux-de-Cernay, de l’ordre de Cîteaux, au diocèse de Paris, éd. Lucien Merlet et Auguste Moutié, Paris, 1857-1858.
D'après a.

Alexander episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Andreæ, abbati monasterii sanctæ Mariæ de Sarnaio, ejusque fratribus, tam præsentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum : Desiderium, quod ad religionis propositum et animarum salutem pertinere monstratur, sine aliqua est dilatione complendum : ea propter, dilecti in Domino filii, vestris postulationibus clementer annuimus, et præfatum monasterium, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et præsentis scripti patrocinio communimus. In primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum Deum et beati Benedicti regulam atque instituta Cisterciensium fratrum in vestro monasterio noscitur institutus, perpetuis ibidem temporibus conservetur. Præterea quascumque possessiones, quæcumque bona idem monasterium in præsentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum, concessione pontificum, largitione regum vel principum,oblatione fidelium seu aliis justis modis, præstante Domino, poterit adipisci, firma vobis et illibata permaneant ; in quibus hæc propriis duximus exprimenda vocabulis : Ex dono illustris Francorum regis, usum in foresta Acquilinæ necessarium, tam ad ædificandum quam ad comburendum, pasnagium et pasturam jumentorum et pecorum in eadem foresta. Ex dono ejusdem regis, terram excolendam, pro sustentatione fratrum, sicut distenditur a fossa Sancti Dionisii usque ad marchesium de Muterna, et a Folioso usque Hayam de Nialpha. Ex dono prædicti regis, triginta arpenta terræ in guttulis Fontis Johannis. Ex dono Petri de Sarnaio, quicquid in Aquilina habuit, Pagana sua uxore et filiis consentientibus. Ex dono Ligerii, filii Radulphi, quicquid habuit in eadem Aquilina et quicquid Huldreus et Garinus, frater ejus, ibidem habuerunt. Ex dono Milonis de Nialpha et Amaurici, fratris ejus, totam terram suam de Essarto Roberti et quicquid habuerunt in Valle Sarnaii, sub annuo censu trium modiorum frumenti et trium avenæ Amaurico solvendo. Ex dono Philippi Britonis, unum modium frumenti annuatim habendum. Ex dono Philippi de Blarru, quater viginti jornalia terræ ad grangiam construendam et quatuor carrucatas terræ, unum modium avenæ et unum ibernagii annuatim sibi solvendo ; usumque nemorum suorum, scilicet Chebreie et Gasum, ad fabricandum et comburendum, pastionemque animalium porcorumque pasnagium. Ex dono Nanterii, totam terram suam de Buxeria, sub annuo censu duos modios avenæ sibi solvendo. Ex dono Andreæ de Nielpha, dimidium arpentum terræ. Ex dono Guidonis de Argal, duo arpenta terræ et dimidium. Ex dono Gauterii de Alneto, tria arpenta terræ. Ex dono Gaufridi de Trembleto, unum arpentum terræ. Ex dono Hurrici, dimidium arpentum. Ex dono Guidonis de Argal, unum arpentum. Ex dono Roberti de Argal, septem arpenta. Ex dono Rainaldi, duo arpenta. Ex dono Stephani Palmarii, terram sitam juxta Pontem Carnotensem. Ex dono Nivardi de Mesnilliis, duodecim arpenta terræ, sub annuo censu duodecim nummorum sibi solvendo. Ex dono Philippi Securis, quatuor arpenta. Ex dono Odonis de Plesaco, terram sitam juxta grangiam monachorum. Ex dono Elizabeth de Busco, totam terram quam juxta Pratellam habuit, sub annuo censu duodecimnummorum sibi solvendo. Ex dono ejusdem, alibi octo arpenta terræ, sub annuo censu duorum solidorum sibi solvendo. Ex dono Gaufridi de Vallegrainosa, totum feodum de Creches, et terram quæ in eadem grangia continetur. Ex dono Thomæ Gorjardi, terram quam habuit in Campo-Roberti. Ex dono Guidonis filii, ambas vineas, quas habuit apud Estrecheum. Ex dono Pagani Quinquenelli, totam terram suam, vineam et hortum de Fonte. Ex dono Heuderii, filiorumque ejus, omnia quæ in monasterium secum contulerunt. Ex dono Rosciæ de Escire, modium ibernagii. Ex dono Eremburgis et Sanfredi fratris ejus, unum arpentum. Ex dono Mabiliæ, octodecim denarios, quos sibi debebant nomine census pro vinea de Soflet, et unum modium vini in torculari suo vobis singulis annis habendum. Ex dono Suggerii abbatis et fratrum Sancti Dionisii, alnetum continuum usque ad prata Sarneti, sub annuo censu sex denariorum. Ex dono Nanterii, terram quæ sita est inter vineam monachorum et viam quæ ducit ad Montem Lethericum, et quandam culturam ex altera parte viæ, campiparte sibi retenta. Ex dono Simonis de Monjai, duo arpenta terræ. Ex dono Arnoldi Arietis, septem quarteria prati. Ex dono Pagani, totam terram suam de Creches. Ex dono Roberti Calmont, totam terram suam supradictæ contiguam. Ex dono Gualterii Cummeren, totam terram suam de Aenviller. Ex dono Guidonis Parvi, plateam ad domum construendam. Ex dono Ursionis clerici, unum arpentum vineæ. Ex dono Hervei presbiteri, dimidium arpentum vineæ. Ex dono Guidonis Andegavensis, dimidium ibidem. Ex dono Buccardi militis, unum arpentum terræ et duo arpenta vineæ in virgultis. Ex dono Johannis Rufi, dimidium arpentum vineæ. Ex dono Philippi de Montibus, duo arpenta vinearum et dimidium. Ex dono Hugonis de Ordeis, unum quarterium vineæ. Ex dono Nicolai, duo quarteria vineæ. Ex dono Gathonis de Torota, dua arpenta vineæ apud Marolium. Ex dono Pagani Rainguardi, quatuor arpenta vineæ apud Estrichi. Ex dono Henrici Bataille, duo arpenta terræ ad grangiam construendam et alia quatuor ibidem. Ex dono Gaufridi de Trembleto, duo arpenta terræ. Ex dono Hel...., unum arpentum terræ. Ex dono Pagani de Torot, unum pratum. Ex dono Milonis de Cabrosa, pratum et quarterium arpenti. Ex dono Rainaldi de Chaneveriis1, unum arpentum prati. Ex dono Hermenais de Cravill.., totam terram suam de Rorz..., sub annuo censu viginti quinque solidorum. Ex dono Mariæ de Monte Forti, unam domum apud Fontem Burg..., cum adjacenti terra. Ex dono Rainaldi de Coyneri[is], duo arpenta terræ ante portam Aitiæ. Ex dono Amaurici, dimidium arpentum ibidem. Ex dono Oddonis et Petri fratris ejus, tria arpenta terræ. Ex dono uxoris prædicti Oddonis, arpentum terræ ibidem. Ex dono Ildiardi et Rainaldi nepotis ejus, totam terram quam apud Pontem Carnotensem jure hereditario possederunt. Ex dono Ansoudi de Garanceriis, totam terram suam de Plaisir. Ex dono Godefridi, domum et dimidium arpentum prati. Ex dono Hugonis de Porta, plateam ad domum construendam. Ex dono Godefridi, filii Norbondi, domum et modium vini annuum et arpentum prati dimidium. Ex dono Aales, dimidium arpentum vineæ apud Clarum Montem. Ex dono Norbondi, tria quarteria vineæ et dimidium modium vini in vinea Godardi. Ex dono Godardi, dimidium arpentum ibidem et dimidium juxta vicum Parisiensem. Ex dono Augustini, dimidium arpentum vineæ. Ex dono Riccardi, filii Hilduini, dimidium arpentum. Ex dono Durandi prepositi, arpentum. Ex dono Rainardi, arpenti dimidium ; et ex dono ......, unum arpentum et dimidium quarterium. Ex dono Droconis, dimidium modium frumenti in molendino suo. Sane laborum vestrorum quos propriis manibus aut sumptibus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animalium, nullus a vobis decimas exigere præsumat : prohibemus autem ne quis fratres vestros laicos sive clericos, post factam in vestro monasterio professionem, absque literarum vestrarum cautione suscipere audeat vel retinere. Paci quoque et tranquillitati vestræ paterna sollicitudine providentes, auctoritate apostolica interdicimus, ut, infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum, nullus violentiam vel rapinam sive furtum committere, aut combustionem facere seu hominem capere vel interficere audeat ; et si quis hoc temerario ausu præsumpserit, tanquam sacrilegus judicetur. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat præfatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones aufferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare : sed illibata omnia et integra conserventur, eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva nimirum apostolicæ sedis auctoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica sæcularisve persona hanc nostræ constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi præsumptionem suam congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei ac domini redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtæ subjaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonæ actionis percipiant et apud districtum judicem præmia æternæ pacis inveniant, amen, amen, amen.

Ego Alexander, catholicæ ecclesiæ episcopus. Ego Hubaldus, Hostiensis episcopus. Ego Bernardus, Portuensis et Sanctæ Rufinæ episcopus. Ego Gualterius, Albanensis episcopus. Ego Hubaldus, presbiter cardinalis tituli Sanctæ Crucis in Jerusalem. Ego Henricus, presbiter cardinalis tituli Sanctorum Neret et Achillet. Ego Joannes, presbiter cardinalis tituli Sanctæ Anastasiæ. Ego Albertus, presbiter cardinalis tituli Sancti Laurentii in Lucina. Ego Guillelmus, presbiter cardinalis tituli Sancti Petri ad Vincula. Ego Hiacintus, diaconus cardinalis Sanctæ Mariæ in Cosmydyn. Ego Oddo, diaconus cardinalis Sancti Nicolai in carcere Tulliano. Ego Ardicio, diaconus cardinalis Sancti Theodori. Ego Boso, diaconus cardinalis Sanctorum Cosmæ et Damiani. Ego Cinthius, diaconus cardinalis Sancti Adriani. Ego Joannes, diaconus cardinalis Sanctæ Mariæ in Porticu. Ego Manfredus, diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velum aureum.

Datum Parisiis1, per manum Hermani, sanctæ romanæ ecclesiæ subdiaconi et notarii, septimo1 .


1 En 1180, on trouve parmi les bienfaiteurs de l'abbaye de Belhomer, Simon, chevalier, de Chenneverres, et Pierre, son frère, fils de Renaud.
1 Alexandre III, après avoir été élu le 7 septembre 1159, se trouvant persécuté en Italie par l'empereur Frédéric, qui avait reconnu Victor, son compétiteur, se réfugia en France. Il arriva à Maguelonne le 11 avril 1162, célébra la fête de Pâques à Paris le 24 mars 1163, se rendit à Sens le 30 septembre suivant, et y séjourna un an et demi. Ayant appris la mort de l'anti-pape arrivée le 22 avril 1164, il partit de Montpellier vers la fin d'août 1165, et arriva à Rome le 24 novembre suivant. A. M.
1 Il y a évidemment ici une erreur du copiste, qui aura lu : VIIº au lieu de VIº ou de IIIº, car il n'a jamais été en usage de dater du sept des nones de mars, jour qui aurait coïncidé avec celui des calendes