École des chartes » ELEC » Cartulaires d'Île-de-France » Vaux-de-Cernay » Tome premier 1118-1250 » Première moitié XIIIe siècle » Jul. 1238. — Vid. oct. 1239

Carta Amalrici, comitis Montisfortis, de mille et sexaginta arpentis tam nemoris quam terræ.

  • B Vidimus en parchemin1. — Inv., p. 27, l. M.
  • a Cartulaire de l’abbaye Notre-Dame des Vaux-de-Cernay, de l’ordre de Cîteaux, au diocèse de Paris, éd. Lucien Merlet et Auguste Moutié, Paris, 1857-1858.
D'après a.

Ludovicus, Dei gratia, Francorum rex, Notum facimus quod nos litteras dilecti et fidelis nostri Amalrici, comitis Montisfortis, Francie constabularii, vidimus in hec verba :

Universis ad quos presentes littere pervenerint, Amalricus, comes Montisfortis, Francie constabularius, salutem in Domino : Notum facimus quod nos, de assensu et voluntate Beatricis, uxoris nostre, inter nos, ex una parte, et abbatem Vallium Sarnaii et conventum ejusdem loci, ex altera, quandam commutationem fecimus in hunc modum : Quod videlicet ipsi abbas et conventus, de assensu et voluntate viri venerabilis et religiosi abbatis Savigniacensis, patris eorum, quitaverunt nobis et heredibus nostris totum jus sive usuarium suum, quod ipsi habebant, de donis pie memorie regum Francorum vel antecessorum nostrorum, seu etiam de dono nostro, in foresta nostra Aquiline, videlicet vivum nemus ad edificandum et mortuum ad comburendum et carbones faciendum, et omnia jura sive consuetudines, que in eadem percipere solebant, quitaverunt, removentes ad perpetuitatem de dicta foresta haracium suum et quelibet alia animalia tam pecora quam armenta. Insuper locum suum de Planeto cum omnibus pertinentiis quas ibi tenebant et habebant, dederunt nobis et heredibus nostris in perpetuum pacifice possidendum. Nos autem, pro hiis omnibus supradictis, dedimus eis et concessimus mille et sexaginta arpenta tam nemoris quam terre, videlicet in defensu nostro de Follosio trecenta arpenta nemoris, et juxta Fontem-Johannis ducenta arpenta nemoris, que ducenta arpenta vendere non poterunt sine assensu nostro vel heredum nostrorum ; set aliter de illis facere poterunt sicut voluerunt sine impedimento : alia vero quingenta et sexaginta arpenta eis assignavimus inter nominata nemora, que videlicet quingenta et sexaginta in agricultaram et alios usus convertentur, prout sibi viderint expedire, preterquam ad nemus, exceptis tringinta arpentis, que ad nemus de hiis quingentis et sexaginta arpentis eis concessimus, propter plateas et vias que erant in nemore assignato eisdem in defensu nostro de Follosio, quas plateas et vias nichilominus semper habebunt, etiamsi ibi contigerit nemus esse. Insuper etiam hoc excepto quod, ultra summam arpentorum sibi ad nemus datam, poterunt de arpentis istis sibi centum ad nemus, quantum ad nos et heredes nostros pertinet, reservare ; set de hiis centum et aliis quadringentis et triginta arpentis, non nisi in fundum terre eis tenebimur garantire. De omnibus vero aliis arpentis sibi ad nemus concessis garantire eis tam nemus quam fundum terre tenemur. Nemus autem suum de Follosio vendere poterunt, quociensvoluerint expendere, ad voluntatem suam, sine cujuslibet impedimento vel contradictione, et infra metas suas capere potuerunt forefacta sua nemorum predictorum et forefactum suum sequi, et capere poterunt usque ad rivum de Droca et usque cheminum Peratum ; et quoniam aliqui quasdam habebant consuetudines in dicto defensu de Follosio, de quibus annuatim redditus aliquos habebamus, volumus et concedimus dictis monachis quod, quicquid partem suam contingens pro illis consuetudinibus percipere solebamus, ipsi percipiant secundum portionem nemoris sibi mensuratam et distributam ; retinemus tamen usum nostrum ibi venandi et omnes justicias ad baroniam pertinentes, videlicet multri, rapti, occisionis et furti, et etiam omnem justiciam sanguinis preter quam propriorum servientium et hominum suorum residentium ; ita tamen quod propter venationem nostram vel propter justicias supradictas vel aliqua alia occasione, neque forestarium, neque aliquem custodem ponere poterimus nos vel heredes nostri in supradictis locis ; in omnibus autem predictis locis sequi poterimus et capere forefacta nostra ; et si dicti monachi claudere voluerint nemora sua, ipsi magnos cheminos et magnas vias non clausas, et quatuor aperturas ad latitudinem duarum teisarum propter venatores dimittent, et si aliquis de fratribus vel forestariis seu servientibus suis in dictis locis invenerit aliquam magnam bestiam mortuam vel, propter fugam, fatigatam, ipsam nullatenus poterit retinere, set hoc debet, per forestarium abbatis vel alium certum nuntium, intimare gruerio Aquiline vel preposito nostro de Essartis, in domo ipsius prepositi, vel alicui de familia ipsius, bona fide, et hoc fiet sine emenda ; ipsi autem vel aliqui pro ipsis venari non poterunt in locis vel nemoribus supradictis1. Si autem, de donationibus regum Francorum vel quorumlibet aliorum, vel etiam de dono nostro, ad supradicta pertinentes, littere alique, que pro ipsis faciant, invente fuerint vel ostense, quantum ad hunc contractum, nullius amodo sint valoris. Omnia vero supradicta eis concessa tenebunt a nobis et heredibus nostris, tanquam elemosinam Deo dicatam, liberam et quietam ab omni servitio et emenda. Nos autem et heredesnostri dictis monachis omnia supradicta, sicut superius est expressum, garantire tenebimur in perpetuum et deffendere bona fide. In cujus rei testimonium et munimen, presentes litteras sigilli nostri munimine roboravimus. Actum .

Nos vero commutationes et donationes predictas, prout superius continentur, volumus et concessimus, et in hujus rei memoriam, ad petitionem et preces comitis supradicti, presentem paginam sigillo nostro fecimus communiri. Actum Parisius, .


1 Comparer avec le nº CCCVII, p. 285.
1 On retrouve un autre vidimus de quelques parties de cette charte, fait en 1380. (Inv., p. 27, l. H.).